De twee volgende menstruatie» zijn veel korter van duur en veel minder profuus dan voorheen. De algemeene toestand is verbeterd, de maag verdraagt over ’t algemeen het voedsel beter maar maag- en lendenpijnen blijven bestaan. Gewichts-toename van 46.7 tot 49 K.G. Later heb ik patiënte nog dikwijls teruggezien. De positie van den uterus is uitstekend gebleven, maarde menorrhagie is teruggekeerd: ook een curettement beeft daarvoor geen blijvende genezing gegeven, zoodat de vrouw nog altijd klaagt, bleek ziet en zwak is. 2. (n°. 148—1901). 29 j., I-p., 5 maanden geleden forcipaal verlost, schijnt daarna ziek geweest te zijn. Perineum 1 cM. lang, zeer bewegelijke retroversio uteri, en daarvan afhankelijk gevoel van pijn en zwaarte. Als baanwachteres komt een pessarium-behandeling baar ten eenenmale ongelegen. Daarom perineoplastiek en Alexander’s operatie. P.p. i. genezen; voorloopig volkomen resultaat. 3. (n°. 7 —1902). 27 j., Y-p. Retroflexio uteri mobilis. Geduldige klinische behandeling met rust, resorbeerende middelen en daarna pessaria zonder eenig resultaat. De vrouw blijft even pijnlijk en de uterus valt ook over het pessarium achterover. Daarom Alexander’s operatie, met volkomen goed gevolg. 4. (n°. 88—1902). 33 j., VII-p. Sedert 10 jaren prolapsus vaginae. Daarvoor 2 jaren geleden kolpoperineoplastiek verricht (ütrechtsche kliniek). Daarna is zij nogmaals bevallen met een nieuwen prolapsus als gevolg. Matige prolapsus vaginae, uterus nu eens voor- dan achterover. Alexauder’s operatie. Daarbij blijkt, dat er een tuberculeuse peritonitis exsudativa bestaat, die zich door geen enkel teeken heeft verraden: subjectief volkomen gezond, temperatuur normaal! Ik behoef niet te zeggen, dat er te voren niet opzettelijk naar dit ziekteproces was gezocht; misschien zou het dan wel ontdekt zijn geworden! Ten slotte een weinig uitvoerige perineoplastiek. Ongestoorde genezing. Op den duur is het verkregen resultaat echter gaandeweg minder goed geworden, en is de prolaps teruggekeerd. c. Ventrofixatio uteri. (2 geval, genezen.) 1. (n°. 30—-1900). VII-p. van 44 jaar, lijdt sedert 15 jaren aan een belangrijken prolapsus uteri. Geen enkel pessarium werd ingehouden; ik verrichtte daarom een uitgebreide plastische operatie (kolporrhaphia anterior, posterior, perineoplastiek), en sloot daarbij dadelijk de ventrofixatio uteri aan, omdat ik bij de belangrijke atropine van spieren en banden voor recidief beducht was. Als N. Tijdschr. v. Verlosk. en Gynaec. XV. 19

287