EEN NIEUWE RICHTING IN DE KUNSTFOTOGRAFIE

Eenige jaren geleden heeft Dr. Quedenfeldt de fotografische wereld met nieuwe gezichtspunten in fotografische weergave, niet alleen wat het technische, doch meer nog wat de basis: de gedachte van het motief betreft, verrast. Dr. Quedenfeldt is in die richting, door weinigen gevolgd, door velen schouderophalend begroet, doorgegaan. Voorbeelden van zijn bedoelingen zal hij nu lanceeren. Het is niet uit propaganda-oogpunt voor zijn kunst, dat wij aan het onderstaande plaats geven. Daartoe staan wij, eerlijk gezegd, nog eenigszins sceptisch tegenover de mogelijkheid. Het is dan ook speciaal met de bedoeling om onze lezers op de hoogte te houden met alles wat er omgaat, dat wij het onderstaande ópnemen, temeer daar iets wat van Dr. Quedenfeldt uitgaat (gelet op vroegere prestatie) de aandacht verdient. – In elk geval is er ook in onderstaande beschouwingen, op zich zelf genomen, veel waars!

Dr. Erwin Quedenfeldt, de onvermoeide zoeker en „Streber” is het, welke ons spoedigst weer verrast heeft met een nieuwe kunstuiting in de fotografie, en welke uiting wel weer heel wat stof zal doen opwaaien. Dr. Quedenfeldt kondigt de a.s. verschijning aan vaneen twintigtal: „Lichtzeichnungen aus der Vorstellungswelt”, verzameld ineen map, welke lichtteekeningen deze nieuwe kunstuiting moeten illustreeren. Hij motiveert deze richting en verschijning inde volgende woorden: „Eindelijk is de tijd gekomen, dat inde kunstfotografie toch de kunst te voorschijn treedt. Daarmede bedoel

ik den onverbiddelijken drang naar het doelbewust nastreven van vorm en gedaante vanuit het uitstroomende levensgevoel, uiteen bewust veranderde wereldopvatting, uiteen wereldbeschouwing geboren uit smart en strijd. Want alle veranderingen, welke zich inde zieltuigelijke, geestelijke samenstelling der algemeene menschheid voltrekken, vinden hare fijnste reacties inde kunst. De kunstenaar, gevoelig als de seismograaf, reageert oogenblikkelijk op de veranderingen welke inde ziel der menschheid plaats grijpen. Behoorend tot de voortstuwende machten der menschheid, is het voor den kunstenaar weggelegd, als de profeet, die alleen de Waarheid eischt en als de verkondiger van nieuw opkomende geestesuitingen, de menschheid van dienst te zijn. Het schijnt mij toe, dat inde foto-kunst van dit schap in het geheel niets te bespeuren valt. Onze kunstfotografen zijn brave, vreedzame, burgermenschen. die in hun vrije uurtjes zich behagelijk tot de beoefening der kunst wenden, om naar de vaste regelen dezer kunst te trachten het schoone te benaderen, beter gezegd, eenige bevrediging daarin te vinden. Maar het zijn geen baanbrekers voor nieuwe kunst-mogelijkheden. Zij zoeken niet den strijd, om het nieuwe te ver-

meesteren, om de bewust geworden ideeën te verwerkelijken; zij strompelen in hunne kunstuitingen oude vormen en gebruiken na en erkennen slechts geijkte methodes, algemeen geldende schoonheids-idealen.

Kortom, het ontbreekt dezen burgerlijken amateur- en kunst-fotografen geheel en al aan dat revolutionnaire gevoel, dat zoo noodzakelijk is om het bestaande opzij te dringen, opdat het nieuwe kunne opbloeien. Slechts het onbluschbaar verlangens-vuur, brandend in elk kunstenaarshart, vermag den weg vrij te maken welke voert tot het scheppen van nieuwe kunstvormen, naar deelneming aan nieuwe frissche en verfrisschende kunstgedachten ; alleen de volledige zelf-bekentenis van troosteloosheid der huidige kunst-fotografie, welke als schablone steeds maar weer wordt nagevolgd, kan ons voeren tot waar de kunst gediend wil en mag zijn.

Moeten wij geduldig aanhooren, dat Kasimir Edschmid ons verklaart, dat het smaakvolle, fotografische portret, berustend op schilder-kwaliteiten, slechts surrogaat is; en dat de ontdekking van licht en schaduw-werking ons gevoerd heeft tot het tegenwoordige geliefhebber? Dat het werken met licht-effekten en schaduwpartijen alleen de oppervlakte bereikt; de fotografie van de buitenzijde laat kennen, maar niet haar innerlijk wezen toont en dus bedriegelijk is?

Op dus, kunst-fotografen, uit uwe kunstontkenning! Weest waarlijk tijdgenooten en dragers vaneen nieuwe wereldbeschouwing! Vereeuwigt haar in uwe werken! Legt af het geestdoodende naturalisme, dat alleen het uitwendige tot uiting brengt, en slechts oppervlakkig is; dat niet doordringt in. der dingen diepste wezen,' doch zich bezig houdt met het afbeelden van uiterlijkheden, toevallige toonverhoudingen en lichtspelingen. Wij moeten het algemeene en het algemeen-menschelijke, het

werkelijke en waarachtig typische, de groote lijnen en het groote gebeuren, met alle ons ten dienste staande middelen trachten uitte beelden, d. w. z. zoo eenvoudig mogelijk, en zoo abstract als ’t maar kan, vorm geven, openbaren. Alleen de kunstenaar ziet in zijn geestelijke voorstelling, en voelt intuitief de groote saamhoorigheid in de natuur, hij alleen ziet en voelt den samenhang der stoffelijke wereld in zijn geestelijk bewustzijn, hij beleeft deze dingen, onderbewust wijsgeerig, brengt ze tot bewustheid in zijn werk. Het wordende, fase tusschen het niet-bestaande en bestaande en het vergankelijke, met al haar veranderingen en werkingen, heeft een veel grooter beteekenis in het leven van den menschelijk scheppenden geest dan de aan onze zinnen zich voordoende en waarneembare wereld van objecten. Een zieltuigelijke verklaring dus van des menschen geest naar de zienbare voorwerpswereld, een geestelijke synthese van des kunstenaars innerlijk, waarin deze vorm een beeld geeft aan object en subject, van voorwerp en geest.

Redoelde map zal bevatten een twintigtal werken van wegbereiders van gelijkgezinden en gelijkdenkende begaafde scholieren ; als eerste stoot inde noodzakelijke richting der omwenteling van de kunstfotografie Daarom zal het bezit voor ieder vooruitstrevend fotokunstenaar dezer eerstedokumenten van nieuwe vormen van groote waarde zijn. Ja, ik ben overtuigd dat de uitbarstende en uitbrekende tijd van heden eindelijk de vruchtbare bodem zal blijken te zijn voor het gedijen van mijn gedurende vele jaren voorwaartsstreven”.

De Map zal eerstdaags verschijnen, trots hooge prijzen van materiaal, ineen volmaakte reproductie-uitvoering; de uitgever en samensteller hoopt op een groote deelname, ter