wacht met die toezegging gestand te doen. Al dien tijd bleef dus de uitvoer, mits hij maar niet clandestien geschiedde, geoorloofd. Het bleef aan de Staten aan den anderen kant vrij, den invoer te beletten. Hier te lande was niets anders noodig, dan dat aan de betrokken autoriteiten van den in- en uitvoer werd kennis gegeven. De chemische fabriek „Naarden” heeft zich geheel aan die voorschriften gehouden en ook de bevoegde Nederlandsche autoriteit, t.w. de gezondheidsinspectie, plaatste zich tegenover de fabriek op het standpunt, dat, zoolang de uitvoer wettelijk was toegelaten, uitvoer mocht plaats hebben, zonder dat daartegen bezwaar viel te maken. De uitvoer had bijna uitsluitend plaatsnaar China, en in hoeveelheden, die het niet twijfel achtig deden zijn, dat zij niet voor medicinale doeleinden konden bestemd zijn, Zwitserland, dat eenige jaren vroeger dan Nederland van stelsel veranderd was, en reeds toen het thans ook hier gevolgde stelsel van in- en uitvoercertificaten had ingevoerd, gaf aanvankelijk alle noodige uitvoervergunningen aan de firma Sandoz. Later begonnen echter de Zwitsersche autoriteiten tegen den uitvoer van zulke groote hoeveelheden bezwaar te maken. Zij verlangden, voor de uitvoercertificaten, overlegging van uitvoervergunningen van de Nederlandsche autoriteit. De hoofdinspecteur van de Volksgezondheid heeft gereedelijk deze vergunningen aan de chemische' fabriek verstrekt, niettegenstaande deze officieel van hem niet konden Worden geëischt, daar ons land, gelijk gezegd, het stelsel van in- en uitvoercertificaten nog niet had ingevoerd. Van hier werden de verdoovende middelen dan naar China verkocht. Alweer, niet in het geheim, alsof er iets te verbergen viel, doch volstrekt openlijk. Het was aan de bevoegde autoriteiten volkomen bekend, dat groote zendingen naar China verscheept werden; de fabriek deed daarvan nauwkeurige opgave en verstrekte desgewenscht zelfs de namen der Chineesche koopers. De plotselinge inbeslagneming van eene zending te Rotterdam en de daarbij gegeven voorstelling, alsof de politie nu voor het eerst van de zending hoorde en eene ontdekking gedaan had, kwamen den directeur van de fabriek dan oök onverklaarbaar voor. Hij wijt haar aan volstrekt gebrek aan samenwerking tusschen drie rijksdiensten: politie, douane en volksgezondheid. Immers, de inspectie van de Volksgezondheid wist van den uitvoer en werkte, voor zooveel haar aanging en zij vergunningen had te verstrekken, er toe mee. En de beambten, die op in- en uitvoer toezicht houden, waren van den aanvang af van alles op de hoogte geweest. De verpakking geschiedde onder toezicht van de douaneambtenaren en bij den uitslag uit de haven werden nauwkeurig alle gegevens genoteerd en ter controle opgezonden aan de inspectie der Volksgezondheid. Deze uitvoer was ook aan onzen gedelegeerde ter opiumconferentie, den heer van Wettum, bekend. In China waren de autoriteiten volkomen bereid, de zendingen door te laten, doch de Engelsche autoriteiten inde havenplaatsen begonnen den invoer te verhinderen, en de zendingen in beslag te nemen. Daarop verzochten de Chineesche koopers, op de dooa-

234