is, zeep werking te krijgen in vloeistoffen met zure reactie. (Het gebruik van saponine kan hierin voorzien. Reeds meermalen heeft men getracht, een zeepverbinding te bereiden, welke ook tegenover zuren stabiel zou zijn. Als zure zeepen zou men geneigd zijn, aan te duiden verbindingen, wélke zure zouten zijn van vetzuren, zooafe deze gevormd worden door hydrolyse van alkalizeepcn.

Mc Beam en Stewart hebben zelfs een gekristalliseerd kaliumdioleaat verkregen, dat dus de zure, oleïnezure zeep van 'kaliumhydroxyde is. Max Hartmann te Bazel (Pharmaceiitica Acta Helvetica, 25 Aug. 1928) geeft den naam zure zeep en echter aan andere producten, die men, op grond van hun constitutie, beter als basische zeepen zou kunnen aanduiiden. Voor eenigen tijd 'deden zij een mededeeling overeen groep basische urethanen, van aethyleendiamine afgeleid. De hoogere leden van deze groep, afgeleid van aromatische alkoholen, hebben opvallende oolloïdale eigenschappen. Zoo is hef diurethaan van menthol ais zoutzure verbinding een voortreffelijk emuligeermiddel, waaraan de naam emulsarniine werd gegeven. Hartmann is er nu in geslaagd, om het aefchyleendiamine met hoogere vetzuren in zure amiden over te voeren. Als type kan gelden het diaethylamino-aethyl-oleylamide CH3 (C H2)7 C H =CH— (C H2)j —CON iH C H-' CHp N (C2 He) v dat verkregen wordr door verhitten van oiliezuur met asymmetrisch dubbel gesubstitueerd diaethiylaetliyleendiamine. Er zijn meer analoge verbindingen te verkrijgen, welke met anorganische en organische zuren zouten vormen met duidelijke zeepeigenschappen. In watervrijen toestand vormen deze zouten dikke olieachtige vloeistoffen. De oplossingen schuimen buitengewoon sterk, zelfs in siterke verdunningen en dit schuimen vindt ook plaats in sterk zure oplossingen. De aldus bereide zure zeepen geven dus in zure oplossing een schuimende vloeistof, terwijl door toevoeging van alkaliën de zeepwerking ophoudt. Voor deze zure zeepen is de naam sapamine gekozen en als Sapamine A wordt het acetaat, als Sapamine Cl het zoutzure zout, als Sapamine L het lactaat aangeduid. De schuiimwerking herinnert aan die van saponine en Is nog merkbaar bij een verdunning van 1 op 2 millioen. Het gebruik van deze sapamine kan van belang zijn voor chirurgen, die dikwijls de handen moeten wasschen en wier huid door alkaliën te zeer wordt aangetast. Ook voor tandpasta’s kan het artikel van nut zijn en verder inde industrie voor behandeling van wol, emz. Het is obk gelukt, de sapamine tegen alkaliën bestendig te maken, zcodat de oplossing door zuren en alkaliën niet wordt ontleed. Wanneer de sapaminebasen worden gealkyleerd, krijgt men quaternaire ammoniumbasen, die door alkaliën niet meer worden neergeslagen. fh Olie-broom-vliesjes ter bepal’ng van het halogeenadditiegetal van olie. H, Tom s (Analyst, 1928, 69) brengt een druppel olie (20 tot 30 mg.), uitgespreid ineen dun laagje (van ongeveer 0,2 mm. dikte), op een voofwerpglas, ineen broomatmoisfeer; hij verwijdert na 20—30 minuten de overmaat broom, door verwarming van het ob-

1322