aangewezen. Hoewel natuurlijk het beste beeld zou worden verkregen van de samenstelling van de fabrieksgassen, wanneer men boven inden schoorsteen, waar de gassen inde atmosfeer ontwijken, een monster kon nemen, is dit veelal ónmogelijk; men kan gewoonlijk het beste monster verkrijgen, door in het rookkanaal, dat naar den schoorsteen leidt, een opening te maken en hier op de een of andere wijze de gassen aan het kanaal te onttrekken.

De concentratie van de verontreiniging is uit den aard der zaak meestal zeer gering, zoodat men niet, als bij de gewone gasanalyse, kan volstaan, eenige liters gas aan te zuigen en deze later op de gebruikelijke wijze te analyseeren. Men moet trachten, door groote volumina van het te onderzoeken gas door bepaalde oplossingen te voeren, de verontreinigingen vast te houden. Dit moet dan op zoodanige wijze geschieden, dat I°. of later het gas weer hieruit vrijgemaakt en op een of andere wijze bepaald kan worden; 2°. of een neerslag gevormd wordt, dat later verwerkt kan worden; 3°. of een gedeelte van de oplossing verbruikt wordt en de onverbruikte rest later bepaald kan worden. Bij deze absorptie van de gassen zijn er allerlei factoren, waarop gelet moet worden: a) het kiezen vaneen geschikt absorptiemiddel; b) de soort van absorptie-apparaten; c) de snelheid van de absorptie; d) de temperatuur van de absorptie; e) het meten van de hoeveelheid gas, die voor de analyse gebruikt wordt; f) de temperatuur van de gassen; g) het optreden van condenswater. Over geschikte absorptiemiddelen, om verschillende gassen vast te leggen, zijn o.a. de volgende mededeelingen verschenen.6) Voor het aanzuigen van de gassen uit het rookkanaal werd bij verschillende onderzoekingen met succes gebruik gemaakt van hel gaspompje volgens Hahn, beschreven in Ges. Ing. 31, 166 (1908). Eigen onderzoekingen. Een uitvoerig onderzoek werd verricht ineen glasfabriek, waar de gassen, die uit den glasoven worden afgevoerd, fluoor, arsenicum, zwaveldioxyde en zwaveltrioxyde zouden kunnen bevatten. De beschrijving van dit onderzoek is volledig gepubliceerd in het Jaarverslag van het Centraal Laboratorium over 1917, zoodat hier de gevolgde werkwijze slechts in het kort zal worden beschreven. Daar aangenomen mocht worden, dat de hoeveelheden arsenicum en fluoor, die inde rookgassen voorkomen, zeer gering zijn, was het inde eerste plaats noodzakelijk, een groote hoeveelheid van de rookgassen voor de analyse te kunnen gebruiken. Daarom werd gezocht naar een methode, om de rookgassen aan te zuigen en te meten, die betrouwbaar was en geen controle behoefde. Inde betrokken fabriek werden n.l. des nachts de Fl- en Ashoudende mengsels toegevoegd. Men kon dus aannemen, dat vnl. ’s nachts de rookgassen As en Fl zouden bevatten, zoodat de monsterneming voor deze bepalingen ook s nachts moest geschieden. Om de gassen aan te zuigen uit het rookkanaal, en tegelijkertijd

615