wordt genoemd. Het opschrift, waaruit de geldigheid slechts ineen „imperium” zou blijken, acht Dopsch ook op grond van vele andere fouten, die blijkbaar bij het copieeren zijn ingeslopen, niet beslissend. Hij komt na vele verdere toelichtingen, 'die hier niet alle behoeven opgesomd te worden, tot de conclusie, in het Capitulare de villis niet te zien een capitulare van Karei den Groote, maar eendoor Lodewijk den1 Vrome circa 794 slechts voor Aquitanië uitgevaardigde verordening. Daar deze uitspraak de waarde, die de palts te Nijmegen voor ons heeft, geheel te niet doet, is het geraden, die ceist onder groote reserve te aanvaarden, en na te gaan, hoe de onderzoekingen van anderen zich tegenover een zoo ingrijpenden commentaar verhouden. En dan zien we, dat in het van deze uitspraak veel duidelijk wordt, wat tot nu toe twijfelachtig of onverklaarbaar scheen. Ga reis in ziin Landgüterordming, Guérard in zijn Explication du Capitulare de Villis. beiden gevoelden reeds het onhoudbare der opvatting van vroegere onderzoekers, en hun bezwaren passen volkomen in dc nieuwe omlijsting, die Dopsch aanbiedt. Maar er is meci. UouisHa 1 p h en, het werk van D' op s c h beschouwende, meent, dat deze in het verdere gedeelte den invloed van Karei den Groote sterk overschat; hoewel hij breedvoerig verschillende détails bestrijdt, zegt hij slechts over de interpretatie vair het C. d. V.: „Nous ne discuterons pas ici cette these risquée, nous ferons seulerrtent observer, que, quelque opinion qn’on puisse avoir touchant I’origine et I’objet précis du capitulairc, celui-ci, cnmme Va d’aitleurs reconnu M. 'Dopsch, ne (fait que* codifier a I’usage des ihfendants royaux oude qüelques-uns d’entre eux les régies administratives alors en vigeur”14). Dus. naast een op verschillende punten scherpe critiek van D op s c h’ opvattingen, hier slechts het uitspreken van twijfel, en zeker geen volkomen afwijzing. Meer aan de zijde van Dops ch stelt zich S omb art, waar deze zegt: „Den Geltungswert des Gap. de V. schatze ich genau wie Dopsch ein”1B) en ook: „Man hat alt zu oft den Fehler begangen, aus dem Capitulare de Villis den Zustand der Gutswirtschaft zur Karolingerzeit zu rekonstruieren”18). Waar door dergelijke overwegingen het aandeel van de Nij«) Révue Historique, t. 135, 1920, p. 60. Cursiveering van mij. 1B) S omb art, Der moderne Kapitaiismus, Ip. 53. 1#) S omb art, t. a. p„ p. Tl.

898