bij den mensch, te bereiden zonder schriftelijke vergunning van onzen Minister. In ons land heeft het Rijk met de stichting van de Rijks-Seruminrichting de eerste schrede inde richting van staatsexploitatie gezet. Aan deze instelling werd echter slechts de bereiding en aflevering van sera en vaccins toegekend, welke inde diergeneeskunde worden toegepast en hoewel zij zeker haar bemoeienis wel eens in humaan-geneèskundige richting heeft uitgestrekt, was haar officieele taak toch uitsluitend inde andere richting te zoeken. Het is de groote verdienste geweest van Prof. Stro nc k, een krachtigen stoot te hebben gegeven aan den opbouw vaneen Rijks-Seruminstituut, dat de verzorging der inde geneeskunde gebruikelijke sera zou ter hand nemen. Het overnemen en daarna exploiteeren vaneen serologisch laboratorium, dat gedurende vele jaren op voortreffelijke wijze inde dringende behoefte van ons volk aan antidiphtherie- en antitetanusserum heeft voorzien, is door Spronck volbracht. Het past hier met dankbaarheid te herdenken* hetgeen hij gedurende zoon langen tijd vrijwillig op zich heeft genomen en hulde te brengen aan den man, die het initiatief nam, te bevorderen, dat het Nederlandsche volk de beschikking kreeg over onder zijn leiding en toezicht bereide sera. Het werd daardoor mogelijk, vólkernen betrouwbare producten toe te dienen, welke van vaderlandse hen oorsprong waren en welke daardoor de toepassing van buittnlandsche sera onnoodig deden worden. In zijn geneesmiddelvoorziening dient ieder land te streven naar een zoo groot mogelijke onafhankelijkheid. De oorlogstijd heeft kunnen leeren wat het zeggen wil, te dien opzichte van anderen afhankelijk te zijn. Uit onze beschouwingen mag worden afgeleid, dat het tot geneeskrachtig doel bereiden van sera niet een ieders werk is, dat daartoe niet alleen kennis wordt vereischt, maar bovendien vaardigheid en ondervinding en tevens de beschikking over geschoold personeel en overeen naar de nieuwste eischen uitgerust instituut, ciat de allerhoogste zekerheid en betrouwbaarheid ten volle garandeert. Daar het hier betreft een bedrijf ten algemeene nutte, mag daarbij nimmer het maken van winst voorzitten, omdat een dergelijk ondernemen, ook al ware het niet winst-, maar zelfs verlies-gevend, toch in het belang der volksgezondheid dient te worden geëxploiteerd, zonder, ook in die ongunstige omstandigheden, iets van zijn betrouwbaarheid in te boeten. Het is mede uit dien hoofde noodzakelijk, dat het bedrijf geconcentreerd is en in één of in enkele gesanctioneerde, van staatswege gewaarborgde inrichtingen wordt uitgeoefend. De apotheker, hoewel wettelijk de bereider van geneesmiddelen, zal het dus hebben aan te zien, dat de geneeskrachtige sera buiten hem om worden bereid, niet alleen, omdat die bereiding zich niet leent tot klein-bedrijf, maar ook, omdat hem de hulpmiddelen ontbreken, om zich daarop te werpen. In dit opzicht komt hij dus ten opzichte van de sera ineen ongeveer gelijke verhouding als tot die van de tallooze spécialités en geheimmiddelen.

626