worden gemaakt, dat ze tot poeder kunnen worden gemalen. De voorraad kleurstoffen bevindt zich in ondergrondsche kelders, waarvan sommige een lengte van 200 Meter hebben en waar de kleurstoffen in daarvoor geschikte vaten bewaard worden. Het is opmerkelijk, hoe, ondanks deze groote hoeveelheid intenskleurende stoffen, nergens plekken werden aangetroffen, welke sterk gekleurd waren en men evenmin arbeiders aantrof, wier kleeding de veelkleurige kenmerken van het bedrijf vertoonden. Orde en regelmaat kenmerkten het geheele bedrijf. Na een bezoek aan deze afdeeling werden we gebracht inde verpakkingsafdeeling der pharmaceutische producten. Rappe handen van eenige honderden jonge meisjes verpakten daar de verschillende tabletten inde ons bekende doozen en buisjes. Enkele tabletten, welke uit de hand moeten worden bereid, werden ook daar gemaakt, maar het raeerendeel dezer producten komt inden daarvoor gewenschten vorm uit Elberfeld en wordt hier verpakt. Voor alle produkten zijn afzonderlijke lokalen of lokaaltjes, zoodat verwisseling niet kan plaats vinden en iedere arbeidster heeft haar vaste taak. Wij zagen ook de bereiding van ampullen, welke uit de hand of in vacuo plaats vond. Inde verpakkingslokalen worden de etiketten automatisch op walsen gegomd en verschillende automatische hulpmiddelen maken het mogelijk, de verpakking zoo snel mogelijk te doen plaats vinden. Met groote luxe is het machinegebouw ingericht; dooreen fraaie marmeren vestibule bereikt men de ruimte, waarin de enorme machines zijn opgesteld, welke het bedrijf van electrischen stroom voorzien. Dooreen ijzeren trap bereikt men van de machinehal het ketelhuis, waarin zich de 2 groote ovens bevinden, ieder met 600 M2. verhittingsoppervlak; 4 schoorsteenen, ieder 1200 Meter hoog, voerende gassen af en automatisch worden de ovens van brandstoffen voorzien, zoodat het geheel een iraposanten indruk geeft van de moderne techniek, waarbij alle onreinheid en stof, welke het fabrieksbedrijf kenmerken, wordt verpieden. Behalve al deze fabrieksgebouwen, bevinden zich op het terrein nog tal van andere bedrijven, welke bij een zoo uitgebreide industrie als nevenbedrijf worden uitgeoefend; een fabriek, waar houtbewerking plaats vindt, een cartonnagefabriek en een kuiperij, een boekbinderij en boekdrukkerij voor de tallooze brochures, welke de fabriek verspreidt, behooren hiertoe. Ook wetenschappelijke inrichtingen, hoewel niet zoo talrijk als te Elberfeld, bevinden zich te Leverkusen. Wij doorliepen één der groote laboratoria, dooreen gang in tweeën gedeeld, zoodat wij aan weerszijden de werkplaatsen konden zien, waar verschillende chemici, geholpen door hun adsistenten, de analyses uitvoerden, die voor hunne afdeeling te doen waren. Ineen groote zaal bevond zich een verzameling vaneen 1000-tal preparaten en chemische verbindingen, welke bij deze; proefnemingen waren verkregen en die, hoewel zij geen practische toepassing vonden, bewaard worden, om voor mogelijk latere proefnemingen dienst te doen.

1216