Over de direkte wisselwerking der chemische en mechanische kracht ■ door H. C. Sorby. Er zijn reeds vele proeven genomen over den invloed der drukking op de oplosbaarheid der zouten , alsmede op zoodanige scheikundige processen, waarbij gasontwikkeling plaats heeft, waaruit voortvloeit, dat onder hare medewerking verbindingen kunnen ontstaan, die zich anders ontleden zouden. De direkte voortbrenging van scheikundige werking door •Uechanische kracht is echter tot nog toe niet aangetoond , hoewel het waarschijnlijk is, dat deze, even zoo goed als omgekeerd de voortbrenging van mechanische kracht door scheikundige werking, kan plaats vinden. De schrijver heeft in het volgende getracht aan te toonen, dat zulks werkelijk het geval is, en dat in eenige gevallen het mechanisch aequivalent der scheikundige kracht zich laat bepalen. Hij heeft de benoodigde sterke drukking voortgebragt, v°lgens de methode van Buns en , door insluiting van in glazenbuizen en opvolgende temperatuur verhooging, terwijl hij ze vooraf 10 a 20° afgekoelt heeft, zoodat zij bij de gewoue temperatuur weken en maanden lang aan eene hooge drukking , circa , 100 atmospheren , konden blootgesteld blijven, hetwelk door eenen inde buis ingesloten haarhuis-manometer kon gemeten worden. Bun sen en later Hop kin s hebben aangetoond, dat het S|ueltpunt van zoodanige ligchamen, die bij de smelting zich Mtzetten, door machanische drukking verhoogd wordt; de Mechanische kracht, welke bij de smelting overwonnen moet borden, vereischt om hiertoe te geraken, eene verhooging ?an de neiging om door hitte te smelten; de drukking, welke bij eene bepaalde temperatuur boven hun natuurlijk smeltpunt gevorderd wordt om ze in vasten staat te houden, als het machanisch aequivalent der kracht, waarmede ?'*j bij deze temperatuur trachten te smelten aangezien worden. Bij water, dat bij kristallisering zich uitzet, heeft, zoo als

261