een groote stad, vooral in een havenstad, systematisch gebruik worden gemaakt. De gezondheidsdienst moet er op berekend zijn, zich van deze taak permanent en vlotte kwijten. Het moet niet mogelijk zijn, dat hij door onvoorziene gebeurtenissen wordt opgeschrikt om daarna in het wilde weg te handelen. Op goed omschreven indicaties steunende, zal het hem gelukken, doeltreffende preventieve maatregelen uit te voeren op het tijdstip en de plaats waar deze zijn aangewezen.

Bovenstaande beschouwingen werden door de inzichten, die naar mijn meening bij de bestudeering en bestrijding der malaria, ankylostomiasis, cholera, dysenterie, typhus en pest als volksziekten den weg behooren te wijzen, in de pen gegeven.

Dit wil natuurlijk volstrekt niet zeggen, dat het onderwerp daarmee, zelfs wat het uitzetten der hoofdlijnen betreft, zou zijn uitgeput.

Het is evenwel niet de bedoeling van deze verhandeling, een program voor een stedelijken gezondheidsdienst te geven, maar uitsluitend: de noodzakelijkheid van zulk een dienst te betoogen. Ik mag daarom ook volstaan met de overige onderwerpen, die tot de arbeidssfeer van dien dienst zullen behooren, hoe belangrijk ook elk op zich zelf zij, collectief aan te stippen. Het zijn:

Vaccinatiedienst.

Watervoorziening en waterafvoer.

Volksh uisvesting.

Ontsmettingsdienst.

Bevordering der bestrijding van lepra en tuberculose als volksziekten.

Bestrijding van de gevolgen der prostitutie.

Bevordering der bestrijding van opiummisbruik en alcoholisme.