van gebruik van leiding- en rivierwater kan worden uitgevaardigd en gehandhaafd. Van groot practisch

belang is het daarom, dat de meer genoemde plannen Van Breen niet alleen een rationeele drainage van den ondergrond maar tegelijker tijd de voorziening van Batavia met een ruim net van spoelleidingen beoogen. In afwachting van de uitvoering dier plannen kunnen de boven aangeduide vraagstukken in gezette studie worden genomen, waartoe een georganizeerd samenwerkenvan technici en medici onontbeerlijk moet worden geacht.

De rol, die in de tropen atmosferische invloeden spelen, zal daarby o. a. een punt van specieel onderzoek hebben uit te maken.

Bekend is reeds, dat in Indië bijv. de typhusbacil zijn virulentie onder den invloed van het zonlicht onder overigens gelijke omstandigheden veel sneller dan in Noordelijk Europa verliest. Andere gevaarlijke pathogene bacteriën zijn voor deze werking niet minder gevoelig.

Men weet, dat kunstmatig gekweekte reinculturen van choleravibrionen, dysenteriebacillen en tuberkelbacillen door direct zonlicht snel, door diffuus daglicht minder snel worden gedood. Directe ziekte-oorzaken worden door zonlicht dus sterk geïnfluenceerd. Maar er bestaat o. a. een groot verschil tusschen de werking der zon bij vochtige atmosfeer en bij droog weer. En het zelfde geldt voor haar invloed op sommige overbrengers van ziekte: vliegen en muggen. Het is waar, dat de huisvlieg, Musea domestica, die typhus, dysenterie, cholera, tuberculose en misschien andere ziekten door contact kan overbrengen, in haar generatieve ontwikkeling in excreta, zelfs wanneer deze door de zon zijn gedesodorizeerd, niet sterk wordt belemmerd, ') maar het is niet minder waar, dat vliegende insecten door krachtig

*) Andrew BalfouR: „Some aspects of tropical sanitation", in „Fourth report of the Wellcome research laboratories at the Oordon Memorial College Khartoum"; London, 1911; Vol. A, medical, p. 250.