De a 11 ky lost o 111 ia sis is een ziekte, die tiet sterftecijfer als directe doodsoorzaak gewoonlijk niet sterk drukt. Zij is echter in staat, liet lichaam zoodanig te ondermijnen, dat zij de aangetaste individuen voor ingespannen arbeid ongeschikt maakt en hun weerstandsvermogen tegenover andere ziekten vermindert, zoodat zij daaraan meer dan wormvtije individuen onderhevig zijn en, eenmaal ziek geworden, geringer geuezings- en grooter sterfkans hebben.

O/er haar beteekeuis als volksziekte wordt inmiddels zeer verschillend geoordeeld; en dit kan niet anders dan verklaarbaar lieeten, waar zoowel de vertegenwoordigers van de pessimistische opvatting in deze als die van de optimistische richting over een onvoldoend feitenmateriaal beschikken 0111 aan hun tegenovergestelde meeningen bewijskracht te kunnen bijzetten.

Sterk gedocumenteerd schijnt inderdaad de opvatting, die van Suinatra's Oostkust uit met aandrang wordt verdedigd. De arbeidersbevolking op de tabak-ondernemingen is daar voor de helft op zeer ernstige wijze besmet; dit is uit de waarnemingen van de juist aangevoerde medici met zekerheid gebleken. Dat de werkkracht van die bevolking sterk verminderd moet zijn, zal niemand hun kunnen betwisten, al is dit feit zelfs in de publicaties van Kuenen en Schüffner niet door waarnemingen aan wormlijders en contrölewaarnemingeu aan worm-vrije arbeiders gestaafd. Geen wonder ook is het stellig, dat, zooals Kuenen onlangs nog constateerde, de door wormziekte verslapte koelies aan allerlei kwalen ten offer vallen; al stemt deze schrijver zelf toe, dat het onbekend is in hoeverre ankylostomiasis de kans op infectie met bacterieele ziekten verhoogt '). Van 77 Javaansche immigranten, die door Kuenen zijn geseceerd, herbergden 75 ankylostomen, d. i. 97'/2 %. Bij deze 75 overledenen werden tezamen 14202 wurmen geteld, dus

') Dr. W. A. Kuenen: „De ankylostomiasis bij de etnigreerende Javanen". Geneesk. Tijdschr. v. N. I., Dl. 52, 1912; blz. 393.