aangevende het aantal koelies van de Senembah-Maatscliappij en de sterfte onder die koelies, van 1897 tot en met 1908:

Jaar. Aantal koelies. Aantal sterfge- Sterfte per

vallen. 1000.

1897 3824 232 60.6

1898 4029 193 47.8

1899 4330 149 34.4

1900 4167 188 45.1

1901 4590 227 51.6

1902 5132 178 34.5

1903 5909 226 38.2

1904 5636 113 19.9

1905 5684 63 11.1

1906 5666 61 10.8

1907 6503 97 14.9

1908 6798 64 9.4

Gedurende 12 jaar dus een afname der mortaliteit van

60.6°/00 tot 9.4°/oo ') (zie fig. 35).

Aan maatregelen tot bestrijding der malaria is dit succes niet te danken geweest. Malaria heeft in dit gedeelte van Deli als volksziekte nooit een rol van eenige beteekenis gespeeld, evenmin als pokken. De eigenlijke koeiieziekten. die den gezondheidstoestand belieerschen, zijn: cholera, dysenterie, beri-beri en ankylostomiasis. De afname der sterfte is aan de tegen deze ziekten getroffen maatregelen te danken geweest. Daarnaast komt aan tuberculose, typhus, pneumonie en sepsis een niet geringe beteekenis toe: hiertegen hebben preventieve maatregelen echter tot heden op Senembah niet veel kunnen uitrichten.

Schüffner en Kuenen schrijven het vooral aan de succesvolle bestrijding der wormziekte toe, dat de Javanen op de genoemde ondernemingen zooveel beter levenskansen hebben gekregen.

l) Volgens de op blz. 246 gegeven berekening, zou dit voor een uit normale leeftijdsgroepen samengestelde bevolking met een sterfte van 23.5°/oo overeenkomen.

20