totaal uitgeroeid. Het laatste geval is in Mei 1906 voorgekomen. De totaalsterfte, op een bevolking van gemiddeld 100.000, is van 67.7%0 tot 21.5°/00 verminderd (zie fig. 34), de sterfte aan ziekten onder de geëmployeerden van 62.1%0 tot 10.1°/00.

Per hoofd van de geheele bevolking heeft de assaineering jaarlijks 3'/2 dollar gekost, waarvan 2 dollar voor muskietenwerk.

Op grond van de ervaringen in Ismailia, Havanna en Panama spreekt Gorgas de overtuiging uit, dat „malaria „can be controlled and eventually banished from even the „worst places in the tropics, and this at no very great „expense". ')

Hoogst opmerkelijk zijn ook de in Brazilië verkregen resultaten. Als maatstaf voor het gevolg der muskietenverdelging mag hier de geie koorts gelden, waaraan te R i o de Janeiro in vroegere jaren duizenden ten offer vielen. Zoo: 3659 in 1873, 3476 in 1876, 4456 in 1891, 4852 in 1894, 1078 in 1898, 984 in 1902, 289 in 1905; en, na een consequent doorgevoerden strijd: 42 sterfgevallen in 1906, 39 in 1907, 4 in 1908 en 0 in 1909.

Te Havanna is in 1901 de gele koorts, die er maanden lang onafgebroken gewoed had, in den tijd van 90 dagen uitgeroeid; te New-Orieans in 1905 in veel korteren tijd dan vroeger ooit was gelukt.

Zeer goede resultaten, wat de malaria-reductie betreft, zijn ook in verschillende Duitsche, Fransche en Engelsche Koloniën verkregen. Het zou eentonig worden, in dit overzicht naar volledigheid te willen streven. In het boek van Ross vindt de belangstellende lezer uitvoerige bizonderheden.

Een leerzaam boekje, over de Vereenigde Maleische Staten op het schiereiland Malacca handelende, is door de

*) W. C. GORGAS: „Malaria prevention on the Isthmus of Panama" In R. Ross' meer genoemd boek; p. 351.