nauwgezetheid, waarmee de détails worden uitgevoerd. Zulk een nauwgezetheid kan men op den duur alleen in een organisch werkenden dienst, waarin aan .ieder zijn vaste plaats en taak aangewezen is, verwachten.

Van het beleid, waarmee de brigade-aanvoerders optreden, zal het afhangen, of hun werk alleen voor het oogenblik of ook voor de toekomst vrucht zal dragen. Voor het laatste zal noodig zijn, dat de bevolking over de beteekenis van het werk wordt ingelicht. Van de volksopvoeding is in zake hygiëne om zoo te zeggen alles te verwachten. Ieder moet -om ons tot de malariabestrijding te bepalenzijn huis zóó leeren inrichten en bewonen, dat muskieten er zich niet kunnen voortplanten. Het voorschrift komt in de uitvoering hierop neer: „Houd Uw huis en erf schoon!". Aan de badgelegenheden is bijzondere aandacht te wijden. Ze moeten goed worden verlicht en geventileerd; de muren moeten niet zwart geteerd maar zoo licht mogelijk worden gehouden; het water moet in beweging gehouden of geregeld worden ververscht; potten, emmers, bakken met water, planten, groenten enz. mogen er niet in blijven staan.

De „éducation populaire" behoort werkelijk tot de machtigste hefbooinen voor den hygiënist. Hoezeer is zij tot heden verwaarloosd! Het klinkt bijna avontuurlijk, onderricht indeeenvoudigstebeginselenderalledaagschegezondheidsleer

in alle scholen te willen doen geven, voordrachten van de zelfde strekking, met lantaarnplaatjes of bioscoop-beelden, in alle kampongs te willen doen houden. En toch moet het beslist dien weg op '). De rationeelst bedachte, best

') Er bestaat geen gevaar, dat wij hiermee in de buurt van den evenaar de eersten zouden zijn. De geneeskundige dienst in de Filippijnen is er in 1909 inee begonnen, en met goed gevolg. De kinematograaf-onderneiners te Manilla hebben het voorstel met warmte ontvangen. Avond aan avond worden in deze stad, naar ik in het „Annual report of the bureau of health" las, aan duizenden menschen aanschouwelijke lessen over gezondheidsleer gegeven; en in de scholen spreken de onderwijzers er met hun leerlingen over. Oud en jong rijk en arm, ieder wordt op deze wijze eenmaal bereikt. De tuberculose-bestrijding staat hierbij te Manilla op den voorgrond.