Het ligt voor de hand, dat wei-óverwogen voorstellen tot verbetering van den gezondheidstoestand van een zeker gebied slechts het uitvloeisel van een grondig onderzoek kunnen zijn. De tijden zijn voorbij, dat de hygiënist, gelijk weleer sommige geneeskundige practicanten, de indicatie voor zijn handelingen in een „God zegene de greep" mag zoeken. Hier, gelijk vroeger in de geneeskundige praktijk, is deze methode in staat, onberekenbare schade te stichten. Schade aan de zaak zelve niet minder dan aan de wetenschap, die op deze wijze is misbruikt. De preventieve geneeskunst mag en wil de verantwoordelijkheid van dergelijke misbruiken niet langer dragen: „Eerst onderzoeken, dan handelen is haar leus; en zij moet deze leus, trots aanvankelijk van verschillende zijden nog te wachten tegenkanting, met strengheid handhaven.

Wat Batavia betreft, hebben de eerste uitkomsten van het gedurende 3/4 jaar uitgevoerd planmatig onderzoek naar den aard der ziekten en doodsoorzaken in de kampongs uitgewezen, dat aan onze quautitatieve voorstellingen omtrent deze zaken nog zoo ongeveer alles ontbreekt.

Of heeft iemand vermoed, dat aan cholera en pokken samen ineer dan 2'/2 maal zooveel Inlanders sterven als aan malaria, die de allesbeheerschende oorzaak van ziekte en sterfte heette? Dat pokken alleen ruim 20% meer slachtoffers dan laatstgenoemde ziekte maakt? Dat malaria als directe oorzaak van den dood door longtering bijna wordt geëvenaard? Dat typhus, hoewel bij de Furopeanen als doodsoorzaak een belangrijke plaats innemende, bij de Inlanders als zoodanig geheel op den achtergrond treedt?

De cijfers, waarop deze uitspraken rusten, zijn wegens hun kleinheid in hooge mate aanvechtbaar; dit worde gereedelijk toegestemd. Maar wat volgt hieruit anders dan dat het tijd, meer dan tijd geworden is, omtrent deze dingen iets meer te leeren weten dan persoonlijke indrukken uit de algemeene en ziekenhuispraktijk en a 1 'improviste gedane

19