nominatief en met vermelding van alle ter zake doende bizonderheden aanteekening is gehouden. Hun werk wordt streng gecontroleerd, zoowel wat de betoonde activiteit en betrouwbaarheid als ook wat hun werkmethode betreft. Het te baat nemen van ongeoorloofde of minder gewenschte hulpmiddelen tot het verkrijgen van gegevens en het indienen van minder juiste of onvolledige rapporten wordt met ontslag gestraft.

Alle op deze wijze door den inlichtingsdienst aangebrachte ziektegevallen worden nu door de medici, die hiertoe het grootste deel van hun tijd in de kampongs doorbrengen, onderzocht.

Zij worden door een helper vergezeld, die een kist inet geneesmiddelen en verbandstoffen bij zich heeft, welke aan de zieken worden uitgedeeld, zoodat het exploratief onderzoek al dadelijk met therapeutische maatregelen wordt gecombineerd.

Het spreekt van zelf, dat de taak der onderzoekers met dit klinisch werk niet is uitgeput. Het onderzoek omvat alle factoren, die met de publieke hygiëne in onmiddellijk of verwijderd verband staan. Terwijl tot oogenblikkelijke beteugeling van geconstateerde ziekte of sterfte en tot oogenblikkelijk herstel van geconstateerde hygiënische misstanden alle mogelijke maatregelen worden beraamd en uitgevoerd, is het einddoel van den Gezondheidsdienst: het indienen van rationeele voorstellen tot grondige assaineering van het onderzochte gebied.

In de 5 onderdistricten buiten Manggabesar draagt de inlichtingsdienst een minder actief karakter. Bezoldigde inlichters zijn daar nog niet aangesteld. De exploratieve dienst in dit deel der stad wordt verricht aan de hand van gegevens, die door wijkmeesters en de onderdistrictshoofden dagelijks telefonisch aan het bureau van den Gezondheidsdienst worden bericht.

Vraagt men nu. of de boven in grove trekken omschreven organisatie er in is geslaagd, over ziekte en sterfte in dat