Een blik op de kaart geeft nu niet alleen een indruk over den gezondheidstoestand in de afzonderlijke kampongs, maar maakt tevens een oordeel over den invloed, dien elk der kampongs in verband met de grootte zijner bevolking op den algemeenen gezondheidstoestand uitoefent, mogelijk.

Een inzicht in de oorzaken d e r s t e rf t e verkrijgen wij echter ook op deze wijze nog niet. En dit inzicht is voor het aanwijzen der middelen, waardoor wij verbetering van den sanitairen toestand hopen te bereiken, onmisbaar.

Voor de Europeanen bestaat te Batavia en andere voorname plaatsen sedert 1907 de verplichte doodschouw. Vóór het begraven wordt door een geneeskundige een geheime schriftelijke verklaring omtrent de oorzaak van elk sterfgeval afgegeven. De Geneeskundige Dienst kan die gegevens bewerken. Wij ontleenden er boven eenige uitkomsten aan. Voor de Inlandsclie bevolking mist men dit hulpmiddel voor het demografisch onderzoek.

De Regeering, de noodzakelijkheid inziende 0111 voor de hoofdplaats van het Rijk met haar ontstellend hooge sterfte te komen tot een meer exacte kennis van haar oorzaken dan aan de waarneming van ziekenhuis- en ander min of meer toevallig onder het oog der medici komend materiaal kon worden ontleend, heeft in de laatste helft van 1911 toegestemd in het instellen van een systematisch onderzoek en de fondsen toegestaan voor het organizeeren van een voorloopigen „Gezondheidsdienst", voor welks arbeid de Gemeenteraad in zijn zitting van 27 December 1911 een subsidie van f3200 heeft gevoteerd. In Januari 1912 is het onderzoek aangevangen. Terloops zij hier aangeteekend, dat in den loop van dit jaar gaandeweg de publiek-hygiënische dienst te Batavia in zijn vollen omvang door dezen voorloopigen „Gezondheidsdienst" is overgenomen. Van zijn arbeid worde op deze plaats echter alleen gewag gemaakt voor zoover hij aan het vergaderen van materiaal voor het demografisch onderzoek is dienstbaar geweest.