en haar eigenschappen gedurende langeren tijd bestudeert, een soort ladder te vormen, die leidt van atypische coli, die op de laatste sport staan, naar typische coli, atypische paratyphus- en typhusbacillen. Er zijn b.v. onder de enteritis- en paratyphusgroep bacillen, die alleen nog maar door de biologische serumreakties van elkaar te onderscheiden zijn.

Het is begrijpelijk, dat er onderzoekers zijn, die het waarschijnlijk achten, dat al deze zich aan ons als differente mikroben voordoende darmbakteriën door variatie of op andere manier uit slechts één soort darmmikrobe ontstaan zijn en dat het niet onmogelijk is, dat zij op een of ander willekeurig tijdstip weer in elkaar overgaan of tot den oervorm terugkeeren.

Zoo is het te verklaren, dat bakteriologen met een naam als Roux '), de leerling van Pasteur en de ontdekker van het diphtherietoxine, tot voorniet lang en misschien nu nog, den typhusbacil niet als een constante species beschouwen, maar aannemen, dat colibacillen onder bepaalde omstandigheden in typhusbacillen kunnen overgaan.

Bernezur, die door proeven de door Roux veronderstelde variatie trachtte te bewijzen, door een zeer groot aantal stammen van colibacillen en typhusbacillen te isoleeren en maanden lang onder verschillende conditie's te brengen, kon ook 11a 100 passages den overgang van een typhusbacil in een colibacil of omgekeerd nooit verkrijgen.

Müller, die jaren achtereen het thema van de variaties en mutaties der typhusgroep bestudeerde, kon nooit iets van dien aard constateeren en is geneigd alles wat als variatie beschreven is, als degeneratie op te vatten.

Wat ook van dit alles waar moge blijken, zeker is het, dat de bakteriologen van thans heel anders staan tegenover de variabiliteit van bakteriëneigenschappen dan b.v. in

l) Geciteerd door Neufeld. T. Typhus in Kolle und Wassermann Handbuch der pathogenen Mikroörganismen. Bnd. II p. 206.