Het staat bij inij vast, dat de keratitis punctata superficialis veroorzaakt wordt door verschillende bacillen. De door Herbert en Axenfeld beschrevene en de hier voorkomende wordt veroorzaakt door in de sawahmodder voorkomende kapselbacillen, de in Europa en elders voorkomende door in het straatstof voorkomende bacillen. Nooit kon er sprake zijn, van, zooals Nuel eens beweerde, dat ammonia-verbranding de oorzaak is, waarbij granuleerende massa's gevonden werden.

De ziekte zou kortheidshalve sawah-keratitis of keratitis punctata tropica genoemd kunnen worden. Het woord superficialis moet vervallen, want in Europa moge het straatstof slechts in de bovenste lagen van het weefsel doordringen, waardoor ook de ziekte spoediger geneest, hier is dat niet het geval, de diepere lagen worden wel degelijk aangetast door de kapselbacillen. Of in Italië dezelfde ziekte voorkomt, waar ook rijstvelden na irrigatie beplant worden, is mogelijk, maar niet waarschijnlijk, omdat daar geen karbouwen in de rijstvelden leven, die al hun vuil er in deponeeren.

Bandoeng, 2 Augustus 1912.