formaliteiten, die vervuld moeten worden, doch men kan niet verwachten, dat ook de hygiene in voldoende mate door haar zal worden bewaakt.

In de wet staat wel, dat er voldoende geneeskundige verpleging moet zijn, doch als leeken kunnen de inspecteuis moeilijk vaststellen, waaruit deze moet bestaan. Het is m. i. onverantwoordelijk, zoo zwaar met ankylostomiasis besmette arbeiders als de emigranten uit Java tot arbeid toe te laten, zoolang zij niet zooveel mogelijk van hunne wonnen zijn bevrijd.

Het Gouvernement make voorschriften, waardoor iedere ondernemer gedwongen kan worden, zijn nieuwe arbeiders eerst te doen behandelen, voordat zij aan het werk worden geplaatst; een gewoonte, die gelukkig bij vele Maatschappijen aan de Oostkust van Sumatra bestaat. Zoolang evenwel dergelijke voorschriften*) nog niet bestaan, kunnen alleen de medici door er bij hunne directies en administraties voortdurend op aan te dringen, in de goede richting werkzaam zijn.

Mogen de hier gepubliceerde onrustbarend hooge getallen er toe bijdragen, dat de strijd tegen den mijnworm krachtiger zal worden aangepakt, dan vaak tot heden liet geval is geweest.

*) Zulke voorschriften beslaan in het geheel niet. De gang van zaken op een nieuwe onderneming is vaak ais volgl: men laat de koelies uitkomen terwijl er voor de nieuwelingen niet voldoende woningen aanwezig zijn; overvulling der bestaande pondoks is het gevolg; een goed hospitaal komt eerst veel later en de provisoire inrichting is zeer slecht of niet van het noodige voorzien; de arts heeft geen ruimte en geen hulpmiddelen te zijner beschikking; komt er dan nog bij, dat een jong en onervaren arts aan het hoofd van den geneeskundigen dienst staat, dan behoeft men niet te vragen, hoe het met den gezondheidstoestand der koelies gesteld zal zijn; misschien dat het Bestuur en de arbeidsinspectie naar aanleiding van de hooge sterfte-cijfers zullen optreden, doch dan is het e laat en het kwaad is reeds geschied.

Het moet aan een ieder, die niet kan aantoonen, dat hij voor de nieuwelingen voldoende huisvesting gereed heeft en dat zijn geneeskundige dienst voldoende georganiseerd is, kunnen worden verboden, nieuwe contractanten te laten uitkomen.

26