Met het oog op het gevaar dat de rat na het afsluiten van blandars en pengerets nu de oesoeks zal opzoeken, worden ook deze schuingeplaatste bamboes boven en beneden afgesloten. Moeten oesoeks worden vervangen, en bij den bouw van nieuwe woningen, komen slechts stevige reepen van bamboe petoeng, op de kant geplaatst, of houten balken in aanmerking. Door middel van een prijsvraag verkregen wij een model bale-bale uit bamboe petoeng zonder doode ruimten. Bestaande bales kunnen worden verbeterd met cement en met blikken plaatjes ter volledige afsluiting van de gaten voor de dwarslatten. Waar noodig en mogelijk wordt door het Binnenlandsch Bestuur vergunning gegeven bepaalde boomen weg te kappen om de bale-bale's van holle bamboes door houten te vervangen.

De doode ruimten in nok en vorst worden met cement aangevuld. De nesteling in oude dubbele wanden zou tijdelijk kunnen worden voorkomen door de oude wanden te vernieuwen. Het leek ons doeltreffender alle binnenbekleeding los te maken, op bamboelatten te spijkeren en beweegbaar aan te brengen, zoodat de ruimte tusschen gedek en kepang nu en dan kan worden nagezien.

Het zelfde systeem passen wij toe bij de pyans, de zolderingen. Alle vlechtwerk onder de pannen, schuin zoowel als horizontaal nemen we weg, spijkeren het op latten, en brengen het zoodanig aan dat het gemakkelijk kan worden losgemaakt en aan de binnenzijde bekeken. Indien dit eenige malen per jaar geschiedt is nesteling onder de pannen uitgesloten. Veilige hoekjes in het geraamte van het huis kunnen dan tevens worden nagezien. Soms is het aanbrengen van een paar glazen dakpannen in het dak noodzakelijk om de zolderruimte genoegzaam te verlichten. Het dak van atap, dat vooral in Penangoengan en Ngantang zooveel voorkomt, geeft het moeilijkste punt. Er zijn groote financieele bezwaren aan verbonden in de geheele afdeeling Malang op eenmaal pannen daken in te

13