ter hoofdplaats Madioen op de bale-bale in de keuken werd aangetroffen; zij bevatte 35 exemplaren van Loemopsylla Clieopis. De verklaring van zulke hooge cijfers ligt voor de hand; bij sterfte van de ratten hoopen zich de parasieten bij de laatst overgeblevenen op. Juist het loskomen van een groot aantal vlooien tegelijkertijd na het sterven van de laatste ratten, bedreigt de bewoners van het huis.

. Proeven met cavia's in pesthuizen naar Engelscli-Indischen trant ') zijn in de afdeeling Malang slechts een enkele maal en dan steeds met negatieve uitkomst, genomen. Alleen op groote schaal geven zij kans van slagen.

Als indicatoren van rattepest kwamen de cavia's dus in een gebied met 160 besmette dessa's en 250 maal zooveel huizen, niet in aanmerking. In de hoofdplaats Kediri, waar men op aanwijzing van Dr. de Vogel het pesthuis met een groot aantal omringende huizen binnen een zinken pagger isoleert, wordt met behulp van cavia's in een kring rondom den pesthaard getracht de uitbreiding van de rattepest buiten den haard nader te leeren kennen. Inderdaad is dit reeds een enkele maal gelukt. Het spreekt van zelf dat dergelijke proefnemingen, die veel toezicht en ook veel medewerking van de bewoners der huizen eischen, slechts binnen een klein gebied in een systeem van bestrijding passen. Zij zijn overigens alleen uit een wetenschappelijk oogpunt interessant, daar zij aantoonen, dat de besmettelijkheid van het pesthuis voor het Guineesche biggetje aan de aanwezigheid van pestbacillen bevattende vlooien gebonden is.

Het voorafgaande kan dus worden saamgevat:

I. In pestkampongs is in tegenstelling met pestvrije kampongs een belangrijke sterfte onder de huisratten vastgesteld.

II. Herhaaldelijk zijn ratten in pesthuizen en pestwijken gebleken aan pest te zijn gestorven. In de huizen naast

Zie Inleiding.