geen levend insect meer aangetroffen. In pakhuizen, waarbij men de voorzorg neemt, de goederen niet zoo hoog op te stapelen, dat de ratten den bovenrand van den muur kunnen bereiken, vluchten de dieren tusschen de balen en zijn daar ten doode gedoemd. Naar beneden kunnen ze niet, omdat daar de concentratie van het gas het hoogst is. In een Chineesch pakhuis, waar het ontvluchten naar het dak den ratten onmogelijk was gemaakt, werden een zestiental tusschen de balen dood gevonden.

c. Het kalken der huizen is een methode, die bij den Inlander gemakkelijk ingang vindt. Deze lieden doen echter veel voor den schijn. Indien geen strenge controle wordt uitgeoefend, bepalen zij zich tot kalken van den buitenwand, omdat dit in het oog valt. De binnenwand hunner huizen, waar het ongedierte huist, wordt meest ongemoeid gelaten.

Te Kediri werden de huizen van binnen en buiten met kalkmelk bespoten met behulp van de brandspuit. Het valt echter te betwijfelen, of daarmede ongedierte en ratten voor noemenswaardigen tijd kunnen worden weggehouden.

De bovengenoemde behandelingsmethoden zullen slechts een tijdelijk effect sorteeren. Eene rationeeele methode, welke blijvende resultaten doet verwachten, is een voortdurende strijd tegen de vestiging van de huisrat in de huizen. Van den aanvang af trachtte men dit doel te bereiken door eene intensieve verdelging van de ratten. Zooals reeds boven werd aangestipt, hield de bevolking vol, dat in de huizen zoo goed als geen ratten te vinden waren. Dat het aantal met het oog op de bestaande rattepest verminderd was, werd aannemelijk geacht. Daardoor kwam men er te meer toe, er op te steunen, dat wanneer door een natuurvolk met een jagersgeest zooals de Javaan bezit, de huisratten niet konden worden opgespoord, ze inderdaad zeer schaarsch moesten zijn. Het verschijnsel, dat op het hoogtepunt eener epidemie geen huisratten meer te vinden zouden zijn, heeft