heeft men daarmede een vasten grondslag gelegd, waarop de bestrijding kan rusten.

Immers alle inlichtingen over zieken moeten uit het volk zelf komen. Zonder zijne medewerking staat de geneeskundige dienst geheel machteloos. De bestrijding wint aan kracht naar gelang de medewerking grooter is.

a. Zoo spoedig mogelijk werden dan ook in het Hollandsch en Javaansch strooibiljetten verspreid, waarin de symptomen der ziekte in het kort werden beschreven. Gewezen werd op de wijze hoe de infectie geschiedt en aangegeven hoe men zich daartegen hoeden kan. Aan alle gardoe's en warongs werden deze strooiblijetten aangeplakt.

De meeste Inlanders in de Residentie Pasoeroean, waartoe de afdeeling Malang behoort, zijn analphabeten. Of deze maatregel dus voldoende doel trof, wordt betwijfeld. Wat m.i. meer effect had, is de uitdeeling van deze strooibiljetten aan alle schoolkinderen en de opdracht aan de Inlandsche onderwijzers, den inhoud als leesles te behandelen. De kinderen gaan met deze biljetten naar huis, en gaarne hunne vaardigheid in het lezen thuis demonstreerende, lezen ze de inlichtingen over de pest aan familie en buren voor.

b. Aan de dessahoofden werden ter instructie in het Javaansch opgestelde maatregelen tegen de pest rondgedeeld.

c. Op vergaderingen met de hoofden werd door het vertoonen van platen en photographieën gedemonstreerd, hoe men de bestrijding elders aanvat. Het boek over de bestrijding van de pest te San Francisco met de vele zich daarin bevindende photographieën bewees daarbij goede diensten.

d. Aan de ingangen van iedere besmette kampong werden houten borden opgericht, waarop in het Javaansch te lezen stond (zie fig. 5):

„In deze kampong heerscht een zeer besmettelijke ziekte, „genaamd Pest."

„Ga hier de huizen niet in. Slaap niet in deze kampong, „laat niemand uit deze kampong in Uwe eigen kampong