jaren besteed aan de verbetering der sanitaire toestanden in Batavia.

Gewone vergadering op 23 Mei 1912 des avonds ten 9 ure in de leeraarskamer der S. t. o. v. i. a.

De heer Wilkens stelt twee Europeesche vrouwelijke patienten voor; de eerste leed aan een ontsteking van hetantrum Highmori; zij is gedurende 7 jaren behandeld met spoelingen- in 't eerst van uit den neus, de laatste twee jaren van'uit den alveolus van een tot dat doel geëxtraheerde carieuze kies. Er bleef echter steeds foetide ettenng bestaan, waarom radicaal-operatie voorgesteld werd; patiente zag daar tegen op, en weigerde den ingreep. Er ontstond toen ook een ontsteking van den sinus frontalis, met bombeering van het voorhoofd. Sondeering van den . ductus naso-frontalis mislukte, en ook gelukte het niet, door afknabbeling der zeefbeencellen een behoorlijke verbinding tusschen neus en voorhoofdsholte te vormen. Er bleef dus niets anders over, dan radicaal-operatie. De sinus maxillaris werd van uit de fossa canina opengelegd; bij de behandeling van den sinus frontalis werd de methode, aangegeven door K.l.an, gevolgd. De wenkbrauw behoeft hierbij niet weggeschoren te worden, daar oo zonder die manipulatie asepsis te bereiken valt.

De operatie is thans een jaar geleden; de wond genas per primam, en alle klachten zijn verdwenen. Recidief is

nu niet meer te verwachten.

De tweede patiente leed sinds 17 jaren aan hevige rechtszijdige migraine-aanvallen, gepaard met foetor uit den neus. Zij is daarvoor op alle mogelijke wijzen behandeld, tot zij een specialist raadpleegde, die een rechtszijdige s.nusit.s maxillaris en frontalis constateerde. Sondeermg van den ductus naso-frontalis gelukte hier wel; er ontlastte zich foetide etter. Ook hier had de radicaal-operatie, uitgevoerd als bij de eerste patiente, volkomen afdoend succes.