goede, met zorg vervaardigde praeparaten voor een juiste diagnose van liet hoogste belang zijn. Hoe zwaar deze factor weegt, moge blijken uit liet volgende feit: Uit een plaats, waar enkele ziektegevallen voorkwamen, die het vermoeden op het voorkomen van pest hadden gewekt, werden eenige malen achtereen praeparaten ter onderzoek ontvangen, waarvan ik alleen kan getuigen, dat zij slecht waren; de uitslag van het onderzoek was telkens negatief. Nadat daarover eenige brieven gewisseld en eindelijk goede praeparaten ontvangen waren, werd een positief resultaat verkregen.

Bij den meest gewonen vorm der ziekte, de bubonenpest, die dus, welke gepaard gaat met zwelling en ontsteking van lymphklieren, en met een meestal sereus-haemorrhagische ontsteking van het periglandulaire weefsel, waardoor een pijnlijke, min of meer week aanvoelende bubo wordt gevormd, komen in het vocht, dat uit de klier kan worden opgezogen, gewoonlijk de pestbacillen in grooten getale voor.

Maar er zijn gevallen, waarbij men in de praeparaten, van opgezogen kliervocht vervaardigd, slechts met moeite eenige bacillen kan vinden. Dit is echter meestal het gevolg van de wijze waarop het praeparaat is gemaakt. De omvang der ontstoken klieren is dikwijls niet meer dan die van een groote erwt, en niet in verhouding tot de hevige pijnlijkheid, die door den lijder wordt aangegeven en dezen noodzaakt een zoodanige lichaamshouding aan te nemen, dat druk op de klier zooveel doenlijk wordt vermeden. Om uit zulk een klier een goed praeparaat te kunnen maken, moet zij tusschen duim en wijsvinger, onder eenigen druk, worden gefixeerd, en daarna met een niet te nauwe canule worden aangestoken, opdat ook kleine partikeltjes van de klier zelf in de canule worden geperst. Verscheidene malen ontving ik ter onderzoek kleine klieren, die na den dood waren weggenomen. In praeparaten, van een versche sneevlakte vervaardigd, konden steeds gemakkelijk een aantal bacteriën gevonden worden.