te immuniseeren. Daarom was er dadelijk voor gezorgd een reeks culturen aan te leggen, die, zoodra afdoende zekerheid omtrent den aard onzer culturen was verkregen, zouden kunnen worden gebruikt voor de bereiding van het pestvaccin. Nu kon er natuurlijk geen sprake van zijn dit vaccin in Malang zelf te bereiden. Men maakt niet in enkele dagen van een goedang van een inlandsch hospitaal, zelfs niet van een vleugel van een vorstelijk paleis, een laboratorium, waar dagelijks op groote schaal met massaculturen van pestbacillen kan worden gewerkt.

Maar wat nog zwaarder weegt, dan het inrichten van een geschikte lokaliteit, is het verkrijgen van het personeel, waaraan een groot gedeelte der werkzaamheden, aan de bereiding van het vaccin verbonden, kunnen worden toevertrouwd. De Land's koepokinrichting te Weltevreden, waar sedert eenigen tijd de bereiding van cholera-vaccin was ter hand genomen, was naar mijne overtuiging de eenige inrichting aan welke onder de gegeven omstandigheden de bereiding van het pestvaccin kon en mocht worden toevertrouwd.

Op den 14en April werd een kfstje met pestculturen onder geleide van een Commissaris van Politie per exprestrein van Malang verzonden naar 's Land's koepokinrichting te Weltevreden, waar het natuurlijk eerst den 16en April aankwam. Op den 28en April konden door de behandelende geneeskundigen de eerste personen met het hier te lande bereide pestvaccin worden ingeënt, in de Kampong Pajaman, nabij Karang Asam.

Het mikroskopisch onderzoek van zeer vele praeparaten heeft mij menig belangrijk feit geleerd. In de eerst plaats, dat over het algemeen de kunst van het vervaardigen van praeparaten, die voor het onderzoek werkelijk geschikt zijn, lang geen algemeen goed is, of dat aan die vervaardiging niet de noodige zorg wordt besteed. Het is misschien hier minder de plaats om daarover in den breede uit te wijden. Ik kan er echter onmogelijk geheel over stilzwijgen, omdat