groote grauwgrijs gekleurde stippen (baciileninfarkten). De lever was vergroot; de longen, die sterk hyperaemiscli waren, bevatten een aantal speldeknop-groote, weinig verheven, grauwgrijze stippen, die door een donkerrood gekleurden, haemorrhagischen hof omgeven waren. In het exsudaat, in de klieren, in het bloed en in alle organen werden in overgrooten getale onbewegelijke, eenigszins plompe, kort ovale, soms cylindrische staafjes gevonden, die poolkleuring vertoonden, en Gram-negatief waren.

De cavia, bij wie op den 9en April een stukje klier onder de huid was gebracht, vond ik op den morgen van den 14en April dood. Het dier vertoonde een knikkergrooten tumor in de rechter, en erwtgroote lymphklieren in de linker liesstreek. De okselklieren waren slechts weinig vergroot. Onder de huid bestond een sereus-haemorrhagische ontsteking, met talrijke bloedingen. In de rechter liesplooi waren de klieren tot een knikkergrooten tumor vereenigd, waarom hevige ontsteking van het periglandulaire bindweefsel. De okselklieren waren hyperaemiscli. De milt was belangrijk vergroot, donker rood van kleur, eenigszins vast en doorzaaid met grauwgrijze speldeknop-groote stippen. Ook de lever was vergroot. De longen waren hyperaemisch en vertoonden een beperkt aantal grauwgrijze, speldeknopgroote, weinig verheven pseudo-tuberkels, door een donker rood gekleurden hof ingesloten. Deze pseudo-tuberkels, waarvan ook reeds boven sprake was, zijn een zeer veelvuldig voorkomend verschijnsel bij aan bubonenpest lijdende dieren ').

') Batzaroff. Pneumonie pesteuse expérimentale. Annales de 1'Institut Pasteur, 1899. Hij geeft van deze pseudo-tuberkels de volgende beschrijving: „Situés a la peripherie du poumon sous la plèvre, ces tubercules sont formés d'une agglomération énorme de cellules rondes, surfout de leucocytes mononucléés, dont la plupart présentent des altérations très-grandes du protoplasma et du noyau, de quelques résidus du stroma du tissu conjunctif, et d'une véritable culture du microbe de la pestej Ie tout est entouré d une zone de réaction vasculaire très-forte, et de petites hémorragies disséminées a la périphérie des pseudo-tubercules.