moet geven, lncontinentia alvi komt ook voor. De pisloozing is vaak gestoord. lncontinentia urinae is gewoner dan retentie.

Als naziekte zag ik eenmaal een buigcontractuur in beide knieën ontstaan. Later ging die onder rekverbanden vrij snel terug. De man liep weer rond, maar kreeg eenigen tijd daarna nog een nephritis, waaraan hij ten slotte succombeerde.

Als de ziekte wat lang duurt en bij herstellende patienten heeft men te waken tegen inanitie; daarvoor is bij somnolente of suffe patienten gewillig en eenigszins geoefend personeel noodig.

De sterfte bedroeg ruim 80%. Dat is een zeer hoog cijfer. De epidemieën van cerebrospinaal-meningitis toonden een mortaliteit, die schommelde tusschen 20 en 75%, dooreen genomen 48%. (') Het kan zijn, .dat lichte gevallen in het stadsverband aan de aandacht ontgaan zijn. Maar ook zonder dat behoeft een groote sterfte onder de gegeven omstandigheden geen verwondering te baren.

De gevallen zijn bijna allen afkomstig uit een overbevolkte gevangenis. Uit waarnemingen, gedaan in weeshuizen te Stockholm, heeft men de conclusie getrokken, dat de kubieke ruimte, waarover voor jeder kind beschikt werd, omgekeerd evenredig was met de sterfte aan epidemische hersenvliesontsteking. Hoe bekrompener de ruimte, des te doodelijker is de ziekte. En in de gevangenis op Glodok woont men zeer bekrompen.

In den laatsten tijd is de behandeling een nieuwe phase ingetreden, doordat Wassermann een bacteriotroop serum bereidde. Dat is hier niet toegepast. Een practisch bezwaar ervan is, dat het gewoonlijk meermalen intraduraal dient te worden ingespoten en dat een bactereologische

(*) Ebstein-Schwalbe. Handbuch der practischen Medicin. 2e Aufl. III S. 322.