tot dusverre waren het slechts eenlingen-, die onze hulp in deze inriepen.

Urogenitaal- Wat in Europa geldt van appendicitis, geldt

stelsel. hier van calculus vesicae: 109 patienten riepen in dit jaar onze hulp in; hiervan werd bij 98 de sectio alta verricht.

Verlos- Noch de gynaecoloog noch de obstetrisingen. cus vindt hier, tot dusverre, een ruim arbeidsveld. Moet dit toegeschreven worden aan het geringe aantal pathologische gevallen van het genitaalapparaat van de Javaansche vrouw, en aan het normaal en spontaan verloop harer bevallingen, oi speelt haar schuchterheid hier een rol?

Het verslag van onze verlossingen over dit jaar is nog gunstiger dan dat van 1908. Toen moest in 9 gevallen kunsthulp geboden worden: vijfmaal tot ontwikkeling van het kind, en viermaal tot verwijdering van de placenta ot resten daarvan; nu in slechts twee gevallen tot ontwikkeling van het kind: in het eene geval was het kind levend, en verliep het kraambed ongestoord, in het andere geval, waarbij de vrouw op advies van de vroedvrouw onze hulp inriep, was het kind reeds overleden; de vrouw verliet echter, na eenigen tijd, genezen het ziekenhuis.

Door de medewerking van verschillende zendelingen ben ik in staat gesteld, bijgaand overzicht te geven van het aantal geboorten en den afloop daarvan in hun respectievelijke ressorten. Hoewel de gemeenten nog zeer klein geacht moeten worden, toch kan op den duur wellicht langs dezen weg een beeld verkregen worden van den afloop der verlossingen, zooals die in de verschillende dessa's op Java plaats vinden, aangezien de zendeling alles weet, wat op dit gebied in zijn gemeenten voorvalt; gissingen zijn hier buitengesloten.