toegevoegd. Volgens Besredka zouden subcutane injecties met zijn gesensibiliseerd virus geen lokale of algemeene verschijnselen veroorzaken, terwijl zij toch even sterke antigene eigenschappen zouden hebben, als de niet met serum behandelde bacillen.

Indien deze bewering van Besredka ook bij entingen op menschen juist blijkt te zijn, dan zou zijne methode zeker de voorkeur verdienen, daar wij dan in staat zouden wezen, eene immuniteit tegen cholera op te wekken, zonder dat de ingeente persoon ook maar eenigszins reageert.

De zooveel moeilijker en omslachtiger wijze van bereiding van het vaccin zou zeker geen reden mogen wezen, om de methode van Kolle te verkiezen, al is die oneindig veel eenvoudiger, vooral bij toepassing in het groot.

Indien wij nu het vóór en het tegen der cholera-entingen naast elkaar plaatsen, dan zou ik als voordeelen willen noemen:

le. het spoedig optreden van specifieke bloedveranderingen, die eene immuniteit tegen cholera veroorzaken, zooals uit verschillende statistieken moet worden afgeleid; 2e. de gemakkelijke uitvoerbaarheid;

3e. de ongevaarlijkheid en de betrekkelijk geringe verschijnselen, door de entingen veroorzaakt;

4e. het ontbreken van eene negatieve phase, waardoor ook tijdens eene epidemie deze vaccinaties kunnen worden uitgevoerd;

5e- de mogelijkheid om de vaccins, zonder nadeel voor hunne werking, te bewaren, waardoor dus de bereiding in eene centrale inrichting en de verzending van daaruit kan geschieden.

Tegen de cholera-entingen kan worden aangevoerd: le. de betrekkelijk korte duur der immuniteit, waardoor voor iedere epidemie nieuwe entingen noodig zijn;