dat wij dezen termijn echter cum grano salis moeten opvatten, en dat wij, evenals bij typhus, de ziekte, waar de Widalsche reactie tot nu toe het meest ingang heeft gevonden, bij negatieve of twijfelachtige reactie, ook na den officieel als voldoende vastgestelden tijd, de proef moeten herhalen; terwijl, wanneer de omstandigheden dit meebrengen, een vroeger verrichte Widalsche reactie zeker op hare plaats kan zijn en een niet twijfelachtig resultaat geven.

Intusschen was het gelukt een specifiek agglutineerend konijnenserum te bereiden.

De entingen werden, met het oog op de bekende groote giftigheid der echte dysenteriebacillen (Shiga-Kruse), waartoe onze stammen, volgens de cultuureigenschappen te rekenen waren, zeer voorzichtig begonnen. Gevolgd werd in hoofdzaak Lüdke ').

Daar ik echter niet veel dieren te verliezen had, werd niet begonnen met de levende bacillen intraveneus, doch intraperitoneaal te injiceeren. Daardoor werd bij de keuze van het konijn niet bijzonder gelet op de oorvenen en toen ik later alleen tot intraveneuze injectie wilde overgaan, daar, zooals bekend is, op die wijze het beste agglutineerend serum gevormd wordt, kostte liet nog al moeite in de bij dit konijn zeer slecht ontwikkelde oorvenen te komen met de injectienaald. Eenmaal gelukte het in het geheel niet en werd de injectie weder intraperitoneaal gegeven.

Het konijn, 1.4 Ko wegend, werd met tusschenpoozen van 4-5 dagen geinjiceerd met resp. '/70) '/35en '/„oogje subcutaan; daarna '/g oogje intraveneus van een 24 uur oude agarcultuur van den stam DWz. Daarop werd, zeven dagen na de laatste injectie, uit een oorvena bloed genomen. Het

*) H. Lüdke. On the dysentery toxin. Journ. of pathol. and bact. Aug. 1905 gecit. naar O. Lentz in Kolle u. Wassermann. Zweiter Erganzungsband, Drittes Heft.