De genius epidemicus, de klinische verschijnselen, en de wel niet in hooge verdunningen gaande, doch, in aanmerking genomen de licht verloopende en snel genezen ziekte, vrij sprekende Widalsche reactie, deden mij hier zonder aarzelen de diagnose bacillaire dysenterie stellen. Trouwens ook op dit overigens logische feit, dat de agglutinatie bij weinig ernstige zieken gering is, werd door Shioa ') gewezen.

Achterstaande Tabel II geeft eenige waarnemingen van patiëntensera met de stammen Wz, N4 en M. Verder werd als controle de werking dezer sera nagegaan op een coli-stam (K,) en ook op een stam X, die in zijn cultuureigenschappen veel overeenkomst vertoonde met den dysenteriebacil, terwijl ook de resultaten van deze agglutinatieproeven op patiëntensera pleitten voor de opvatting, met een dysenteriestam te doen te hebben. Later, bij de werking der kunstmatige dysenteriesera, zullen wij hierop terugkomen. Voor het oogenblik laten wij X buiten beschouwing.

Vooreerst merken wij op, dat K,, de colistam, door geen der sera werd geagglutineerd. Verder, dat de stammen DWz, N4 en M (als gezegd nemen wij X hier niet in beschouwing) door deze vijf sera ongeveer even sterk of even weinig geagglutineerd werden, ten minste tot in verdunningen van 1 op 100 en lager.

Een gering verschil als bij Kajoen tusschen DWz en N4 aan de eene en M aan de andere zijde bij de verdunning van 1 op 60 legt weinig gewicht in de schaal, waar wij zien, dat bij de verdunning 1 op 100 geen der drie stammen bijna meer geïnfluenceerd wordt. Ditzelfde mag gelden voor de iets sterkere agglutinatie van DWZ met het serum, toen het 17 dagen oud was.

Amat Ilias agglutineerde geen der stammen duidelijk bij hoogere verdunning dan 1 op 20. De man overleed.

') Shiga 1. c.