dus in dit opzicht voor een deel aangewezen op de waarnemingen van het verplegingspersoneel, en die laten aan nauwkeurigheid en betrouwbaarheid helaas veel te wenschen over. Het is dus zeer goed mogelijk, dat er 's nachts meer patienten hebben gedelireerd, dan uit het staatje zou Volgen. Dit neemt echter niet weg, dat zonder eenigen twijfel een belangrijk percentage gedurende het geheele verloop der ziekte absoluut geen stoornissen van het sensorium vertoont. Ik durf dit zonder eenige reserve zeggen, omdat mij daarvan verscheidene uitstekend geobserveerde gevallen bekend zijn. Ook dit is een punt, dat den medicus, die niet aan tropenpractijk gewend is, vaak doet aarzelen en twijfelen. Het is dan ook wat vreemd^ als men de diagnose typhoïd ziet stellen bij een patiënt, die volkomen helder is, constipatie heeft en een abnormaal temperatuurverloop, maar toch zal men daarvan vaak de juistheid moeten erkennen.

Roseola. Thans enkele opmerkingen over de roseola. Daaraan wordt in Europa zeer groote waarde toegekend, zoodat zij in vele gevallen beslissend zijn voor het stellen der diagnose. Wij bevinden ons in dit opzicht in veel ongunstiger omstandigheden, want in de tropen zijn, zooals door verschillende schrijvers wordt aangegeven, — en ik ben het daarmee geheel eens-roseola van ondergeschikte diagnostische beteekenis. Dit geldt in de eerste plaats voor Inlanders; men ziet ze op de bruine huid zeer moeielijk, zoodat ze in vele gevallen zelfs bij nauwkeurig en herhaald zoeken blijvend worden gemist. Ik herinner mij maar één geval, waarin ik bij een Inlander duidelijke roseola typhosa heb gezien, en dat was bij een betrekkelijk weinig gepigmenteerd individu. Rogers zegt hiervan (1. c. p. 137): „spots „were not noted, the dark skins of the hospital class of „natives rendering them very difficult to detect. E. Moo„deve frequently found them, while G. F. A. Harris informs „me tliat in the fairer upper classes seen in the consulting