Met deze katjang goreng werden ook vier zieke kippen behandeld. 3 (Nos. 39, 41 'en 43) stierven na 5 of 6 dagen; No. 37 herstelde en was na twee maanden volkomen gezond. Per dag werd 8G. gegeven.

Een ander voedingsmiddel uit Arachis hypogea bereid is de ontjom. Zij wordt bereid uit de koeken, die ontstaan, nadat de olie op inlandsche wijze uit de aardnoten geperst is '). Men onderscheidt twee soorten, een witte (Soendaneesch: ontjom bodas) en een oranje (Soend: ontjom beureutn). Dit verschil is afhankelijk van de schimmel, die op de koeken geënt is. De oranje kleur wordt veroorzaakt door de conidiën der Monilia sitophila Sacc., die in de koeken groeit; terwijl in de witte ontjom een Rhizopus wordt aangetroffen, die veel met Rh. oryzae overeenkomt, doch er volgens Dr. A. G. Vorderman niet mede identisch is 2).

De ontjom is vooral in de Preanger, maar ook in Batavia en Bantam een belangrijk voedingsmiddel, dat men overal op de passers en bij rondventers aantreft. Zij wordt in sajor(lode) gebruikt, of wel met tamarinde en zout gemengd in klapperolie gebraden, soms ook gepoft.

Ik nam proeven met de witte soort, die wat rijker aan stikstof en vet is dan de oranje.

Daar het watergehalte der ontjom ongeveer 70 percent bedraagt tegen dat der katjang tjina 12, werd 14 G. als bijvoeding bij de rijst gegeven. Dit is een vrij groot volumen, daar de koeken poreus zijn. De ontjom werd een weinig gekneed en tot slappe staafjes uitgerold, die als kleine wormen

Zie. Dr. A. G. Vorderman : Analecta op Bromatologisch gebied, Geneesk. Tijdschr. v. Ned.-Indië. dl. XLII bl. 411.

3) Zie ook T. A. T. C. Went: Over den invloed van de voeding op de afscheiding van enzymen door Monilia Sitopliila. Vergadering afd. Wis- en Nat. Kon. Ak. v. Wetensch. 26 Jan. 1901.

Idem. Monilia Sitophila, ein technischer Pilz Java's. C. f. B. II. Bd. VII 1901 p. 544.

Dr. P. A. Boorsma. Scheik. Onderzoek naar de in N. I. inheemsche voedingsmiddelen. Gen. Tijdschr. v. N. I. dl. XL p. 247.

28