jaarlijks. Alleen aan pokken stierven in de eerste periode van liet Amerikaansche bestuur nog jaarlijks 40000 personen. Voor zoover door een nauwkeurig onderzoek kon worden nagegaan, bestond er geen enkele artesische wel. In het water van alle deelen der eilanden werden dysenterie-amoeben gevonden. In Manila, een stad van meer dan 200.000 inwoners, bestond geen rioleering en alle afval van de menschelijke en dierlijke huishouding werd eenvoudig overal daarheen weggeworpen, waar het toevallig terecht wilde komen. Het drinkwater dezer stad was afkomstig uit een rivier, wier oevers door meer dan 10000 menschen bewoond werden en die de rivier zelve voor bad-, waschplaats, privaat en afvoerkanaal voor alle vuil gebruikten, zooals wij dat. van onze kali's gewoon zijn te zien. In de stad zelf. bestonden meer dan 31 mijlen aan kanalen, die eigenlijk niet anders waren dan smerige open goten, waarheen alle vuil zijn weg vond. Er bestond niet de geringste gelegenheid voor de verzorging van krankzinnigen, die men öf eenvoudig liet rondloopen, öf wanneer zij gevaarlijk waren, met een ketting aan een paal vastlegde. In het hospitaal San Lazaro, een oud klooster, en in de Palestine Leper Colony werden ongeveer 200 lepralijders verpleegd; de anderen liepen vrij rond. Lijken werden ten getale van 4 en meer in dezelfde kuil begraven, en, om plaats te maken voor nieuwe, werden de overbljfselen dei vorige eenvoudig op een hoop geworpen. Beri-beri, malaria, dysenterie telden hun slachtoffers bij duizendtallen. De cholera ontvolkte geheele streken en maakte alleen in Manila soms meer dan 1000 dooden per dag. Quarantainevoorschriften ontbraken geheel, zoodat telkens weer op nieuw de cholera van buitenaf werd ingevoerd en ook de pest herhaaldelijk een aantal slachtoffers maakte.

Reeds zeer spoedig, nadat de Amerikanen dezen desolaten boedel van de Spanjaarden hadden aanvaard, werd met kracht de hand geslagen aan het tot stand brengen van verbeteringen op ieder gebied. Te Manila werd opgericht