gewerkt tot liet welslagen, werd deze eerste samenkomt der Far Eastern Association of Tropical Medicine, die als een belangrijk feit in de geschiedenis der geneeskunde in liet verre Oosten dient te worden aangemerkt, gesloten. In den namiddag werd de terugtocht naar Manila aanvaard, waar wij den 15en Maart des morgens te 3 uren aankwamen. De Qouverneui-Generaal, die inmiddels van zijn dienstreis was teruggekeerd, bood dienzelfden dag den gedelegeerden en het Congresbestuur een lunch aan in zijn heerlijk aan den Pasig-river gelegen paleis en had zijn stoomsloep ter onzer beschikking gesteld, om ons en nog eenige andere deelnemers, die dienzelfden middag vertrekken moesten, naar het stoomschip te brengen, dat in de haven van Manila lag te wachten en waarheen wij door het Congresbestuur uitgeleide werden gedaan. IJdel was de hoop, dat wij daar de verkwikkende rust zouden vinden, die ons gedurende de vermoeiende en inspannende dagen van het Congres zoo in alle opzichten had ontbroken: God Neptunus had besloten, dat het anders zijn zou! Een staart van een typhoon zweepte het water van de Chineesche zee op tot woeste golven, die met ons schip speelden als met een draaitol. En ofschoon wij Hollanders, als echte zonen van een zeevarend volk, moedig stand hielden en niet mede offerden op het altaar van den vertoornden zeegod, waren toch ook wij recht dankbaar, toen wij in den vroegen morgen van den derden dag Hongkongs wonderschoone haven weder binnenstoomdeii.

Zooals ik in den loop van het bovengeschrevene meedeelde, is door de Amerikanen reeds veel belangrijk werk gedaan in den betrekkelijk korten tijd van hun bestuur over de T hilippijnen. Vóór dien telde de bevolking dier eilandengroep ongeveer 6'/2 millioen zielen en was de sterfte zoo groot, dat gedurende jaren het bevolkingscijfer eer achter dan vooruitging; zij wordt geschat op meer dan 50 °/00