men in aanmerking neemt, dat voortdurend aan de hoofden en goeroes op hun aanvraag chinine moest worden verstrekt.

Bij de keuringen voor soldaat ten getale van 320 werden 186 afgekeurd, waarvan verscheidene personen wegens milten leververgrooting. Het aantal keuringen voor pradjoerit bedroeg 352, waarvan werden afgekeurd 163, ook veel wegens milt- en leververgrooting.

Beri-beri komt zoo goed als niet voor onder de bevolking; slechts één geval werd gezien.

Voor zoover bekend, zijn er in Koepang 3 en in Babaoe 4 geconstateerde gevallen van lepra.

Behalve eenige gevallen van parotitis en waterpokken, kwamen besmettelijke ziekten niet voor.

Voor besmettelijke oogziekten werden 158 schoolkinderen behandeld. Op de polikliniek werden gemiddeld 50 patienten per dag behandeld.

Van de gevangenen werden 64 in de ziekenzaal behandeld; 18 dwangarbeiders zijn overleden.

Soembawa Besar. Soembawa Besar is de hoofdplaats van het Sultanaat Soembawa. Het ligt ongeveer 11 Meter boven den zeespiegel, op één uur gaans van de zee verwijderd, aan den rechteroever der Soembawa-rivier. De havenplaats van het Sultanaat is Laboean Soembawa. Tamelijk hooge heuvels liggen vlak in de nabijheid der plaats; hooge bergen zijn in de verte zichtbaar.

Het klimaat is een zeer warm strandklimaat, met vooral tegen den morgen koele nachten. In de maanden juli, Augustus, September en October woeien hier zeer heftige winden en viel ongeveer geen droppel regen. Door de bijzondere droogte werd alles met een dikke laag stof bedekt. In de eerste dagen van November vielen eenige zware regenbuien met heftigen wind en onweer gepaard. In December kwam de regenmoesson door.

Soembawa Besar heeft een bevolking van 3500 zielen, bijna allen Soembawareezen; de bevolking van het geheele