spina te laten verwijderen. Aangezien ik eenige dagen later voor de geneeskundige commissie moest verschijnen, om wederom voor den dienst in indië gekeurd te worden, heb ik geen gelegenheid gehad mij te Berlijn te laten opereeren.

In Indië teruggekeerd, kreeg ik wederom veel bezwaren van mijn neus en mijne oogen. Het was vooral mijn rechter oog, dat mij allerlei ongemakken veroorzaakte; zoo kree^ ik spoedig na mijn terugkomst in de tropen bijna elke maand, soms veelvuldiger, een hordeolum op het rechter oog. Het eene was nog niet verdwenen, of er trad een nieuwe daarnaast op. Opvallend was 't, dat deze altijd ontstonden op mijn rechter oog. Ik bracht dit in verband met de spina in mijn rechter neushelft (de verklaring daarvan hoop ik hieronder te geven). In November 1906 verzocht ik collega Koolemans Beijnen mijn neus te behandelen. Deze constateerde eveneens de aanwezigheid van een spina aan den rechter septumwand, waarvan de punt vrij kwam na aanstipping met eene oplossing van cocaine en adrenaline. Genoemde collega etste d-e spina en de tegenoverliggende concha en blies ik mij daarna geregeld met boorzuur en menthol in. Na eenige weken was mijn neus goed ruim en waren de neusbezwaren opgeheven. Sinds dien (November 19U6) tot heden, dit is dus bijna drie jaar, ben ik verschoond gebleven niet alleen van de hoideola, doch ook van de sinds vele jaren bestaande • irritatieverschijnselen van de conjunctiva.

No. 2. Juliane Br. de R. Patiente heeft sinds vele maanden last van hordeola, die bijna uitsluitend rechts, slechts een enkele maal links optreden. Ook klaagde zij over een jeukerig en branderig gevoel in de oogen, wat aan de rechter zijde heftiger is dan links. Naast eene irritatio conj. tarsi bestaat eene rhinitis catarrh. chronica en aan de rechter zijde van het septum een spina, die in aanraking komt met de tegenoverliggende concha. Door de behan-