in Hongarije waargenomen. In de jaren 1903—1907 werd een onderzoek ingesteld naar het voorkomen van malaria, waarbij de hulp van alle medici werd ingeroepen. Er kwamen niet minder dan 2000 rapporten in. Als endemische zone merkte men aan die streken, waar 20- 30 malaria-gevallen op 1000 inwoners voorkwamen. Uit de bijgevoegde malariakaart blijkt dit endemisch gebied zeer klein te zijn. Deze verbetering is in de laatste 12 jaar opgetreden, daar voor dien op sommige plaatsen 60 — 80°/o van alle ziektegevallen door malaria werd veroorzaakt, terwijl dit cijfer nu slechts 1 °/o bedraagt. Met deze vermindering van morbiditeit hebben de nog voorkomende malariagevallen meer en meer hun pernicieus karakter verloren, waardoor ook de mortaliteit belangrijk daalde.

In vroeger eeuwen werd Hongarije menigmaal door hevige malaria-epidemieën geteisterd, doch thans niet meer. Ongeveer in 1732 heerschte de malaria in Temesvar zoo heftig, dat in den zomer iederen dag 10 a 12 personen aan deze ziekte stierven. In sommige wijken bedroeg de sterfte 10%, waardoor Temesvar den naam kreeg van „Der Deutschen Grab". Thans komt geen enkel sterfgeval aan malaria daar ter plaatse meer voor.

De sterfte aan malaria voor geheel Hongarije daalde van 1897 tot 1906 van 732 tot 77, hetgeen ongeveer 0.035 °/0 van de algemeene mortaliteit uitmaakt. Vermoedelijk zijn deze gunstige resultaten bereikt door de regularisatie der rivieren en de drooglegging van moerassen, welke werken werden aangevangen omstreeks de helft van de voorgaande eeuw. De uitvoering van deze assaineering geschiedde echter niet uit hygienische, maar louter uit agronomische beweegredenen. Doch ook op plaatsen, waar aan de assaineering weinig werd gedaan, verbeterde eveneens de gezondheidstoestand ten opzichte van malaria, zoodat de ware oorzaak van het verminderen der malaria-morbiditeit en mort liteit niet duidelijk te voorschijn treedt. Aan anophe-

41