choleragevallen gekweekt, komen alle hierin overeen, dat zij melksuiker minder snel (of anders?) omzetten dan de gewone coli-bacil.

De Endopiaat (melksuiker-fuchsine-agar), — die ik hier laat rondgaan geeft 10 streepculturen te zien: 6 pseudocholerastammen, 3 colistammen van verschillende afkomst en 1 paratyphusstam; het verschil is bij een oogopslag duidelijk.

De 3 colistammen doen zooals gewone colonbacillen op een goede Endopiaat doen: binnen 24 uur hebben zij een donkerroode als metaal glanzende streep gevormd; de 6 pseudocholerastammen daarentegen zijn wel flink gegroeid en hebben blijkens de roode kleur van de streep in dienzelfden tijd ook melksuiker omgezet, maar de metaalglans ontbreekt; de paratyphusstreep is nagenoeg kleurloos en dient ter controle van de deugdelijkheid van den voedingsbodem ').

De onderlinge overeenkomst in deze eigenschap — die wel meer bij varieteiten van den coli-bacil is aangetroffen — was voor mij aanleiding de 6 pseudocholerastammen nog eens nader te onderzoeken. Ik heb daarvoor den tegenstofproef te baat genomen, als het beste hulpmiddel, waarover wij tot nog toe beschikken om mikroörganismen saam te brengen of te onderscheiden.

Met twee der zes stammen immuniseerden wij konijnen; n. 1. met stam II uit de milt van een Klingaleesche vrouw, en met stam III, door Schüffner uit de organen van een Chinees

>) Ik moet er op wijzen, dat men, zooals altijd bij de beoordeeling van kolonies op den voedingsbodem van Endo eenige voorzorg in acht heeft te nemen; in casu mag men niet te rijkelijk enten, of de beoordeeling langer dan 24 uur uitstellen. Het fraaist ziet men het verschil, indien men- de streepcultuur op Endo aanlegt met een druppeltje keukenzoutoplossing, waarin de bacillen zijn gesuspenseerd als voor een agglutinatieproef. Na 24 uur ziet men coli dan als een donkerroode ondoorschijnende streep met metaalglans; pseudocholera als een lichtroode doorzichtige streep.