zijn dan de opsoninen, zooals ook boven reeds werd uiteengezet, thermostabiel. Dat bacteriotropinen alleen in verdund serum kunnen worden aangetoond, kan als bewijs worden aangevoerd voor de meening, dat de opsoninen weinig anders zijn dan geconcentreerde bacteriotropinen. Het argument, dat bacteriotrope werking geschiedt zonder medewerking van complement, terwijl dit laatste voor opsoninewerking zou noodig zijn, af te leiden uit de verschillende inactiveeringstemperatuur, vervalt door de waarneming, dat opsoninewerking reeds bij lage temperatuur kan geschieden en voor complementwerking altijd een temperatuur van 37u C. noodig is.

Uit al hetgeen hierboven omtrent de opsoninen en bacteriotropinen is medegedeeld, zal het naar ik hoop duidelijk geworden zijn, hoe menig duister punt er nog aanwezig is in den strijd over de identiteit dezer beide stoffen, alsmede over hun verband met de reeds door anderen beschreven immuunlichamen en dat lang niet ieder argument, aangevoerd om die identiteit te bewijzen of te bestrijden, als afdoende kan worden beschouwd. Toch schenen enkele onder hen de kennismaking wel waard, ware het slechts om nog dieper wortel te doen vatten de overtuiging, hoe ver wij er nog van af zijn algemeen geldende verklaringen te vinden voor de processen, die zich bij de genezing en de immuniteit in het menschelijk en dierlijk organisme afspelen.

Hoofdzakelijk geraadpleegde literatuur:

F. Sauerbeck. Neue Immunitatstheorieen in Lubarsch-Ostertao's Ergebnisse der allgenieinen Pathologie und pathologischen Anatomie Theil XI, Band I.

F. Neufeld. Opsonine und Bakteriotropine in Kolle und Wassermann's Handbuch der pathogenen Mikro-organismen. Erganzungsband II, Heft II.

29