drie kregen later onder het voortgezet gebruik van katjang hidjoe een spoor oedeem terug; slechts bij één trad onder katjang-hidjoegebruik tijdelijk vrij sterk oedeem op.

Den invloed van katjang hidjoe, respect, het decoct op de paresen bij beri-beri verduidelijkt het volgende staatje:

Onder k. h. zonder k.h. gebruik.

Paresen stationair .... 5 3

verergerd. ... 5 38 „ verbeterd of gene- 1

zen 36 3

Ook hier dus een zeer duidelijk verschil ten gunste der katjang hidjoe.

Waaraan het is toe te schrijven, dat katjang-hidjoe zoo gunstig werkt op de andere verschijnselen van beri-beri, en op het hydropericard weinig of geen invloed uitoefent, is mij volmaakt onverklaarbaar.

Het is zelfs, waar het hydropericard zich zoo afwijkend gedraagt, een gemotiveerde vraag, of dit verschijnsel in de waargenomen gevallen wel altijd in verband met beri-beri mag worden gebracht. Waar duidelijke andere symptomen van deze ziekte bestaan, daar zal men, rekening houdende met het veelvuldig samengaan en met het ontbreken van andere aetiologische momenten, wel niet anders kunnen dan dit verband erkennen. Maar ik heb ook gevallen waargenomen, (de nos. 5, 14, 17, 33, 57, 74, 78, 128, 166 en 209), bij wie de diagnose beri-beri uit andere verschijnselen volstrekt niet duidelijk was en waar zich toch hydropericard vertoonde. Ook hier ontbraken alle andere aetiologische momenten. Wel vindt men bij sommige vrij belangrijke hartsymptomen, maar deze zijn in geenen deele in staat, om het optreden van een op zichzelf staand hydropericard zonder algemeene oedemen te verklaren. Enkele andere gevallen vertoonen behalve het hydropericard niets