in menig opzicht aan hooge eischen voldoende, gemetselde putten in den regel op weinig hygienische wijze gebruikt worden.

Het komt er niet slechts op aan een goede put te maken, doch ook het putwater tegen verontreinigingen te vrijwaren. En met betreking tot dezen laatsten eisch wordt vaak gezondigd: het water ontnemen met petroleumblikken is immers averechts te werk gaan. De vaten staan eerst op den grond, waar de voeten vuil, overal vandaan, hebben meegebracht, en het volgende oogenblik dalen zij, de bevuilde onderzijde het eerst, weer in het water.

Wel bestaat bij vele maatschappijen de goede gewoonte — Kuenen heeft er verleden jaar nog op gewezen — den koelies thee te verstrekken, doch daarmee wordt het gevaar niet geheel afgewend.

Voor het hygiënisch instinct van den koelie is putwater goed water, waarmee zij niet alleen mandiën, maar ook den mond spoelen en den dorst lesschen.

De eenige oplossing zou zijn, de groote gemetselde putten van een of meer pompen te voorzien en den toegang tot het reservoir af te sluiten. In de velden zullen de tijdelijke, gegraven putten zoo mogelijk door een geboorden watertoevoer moeten worden vervangen.

Of het in de hoofden van enkelen reeds opgekomen plan, de tabaksondernemingen op den duur van waterleiding te voorzien, eens tot uitvoering zal komen? Het is zeker te hopen. Goed drinkwater zal niet alle ziekten voorkomen, doch tot vermindering van de thans zoo op den voorgrond staande darmziekten zal het zeker in hooge mate meewerken; het moet als het krachtigste middel worden beschouwd om het ziekte- en sterftecijfer van de immigrantenbevolking op een normaal niveau te brengen.

2. BESTRIJDING VAN MUGGEN.

De onderzoekingen betreffende stegomyia en anopheles,