Zooals in het hier beschreven geval 4822, dat in het hospitaal der Deli-Maatschappij werd waargenomen en in het Pathologisch Laboratorium geseceerd en bacteriologisch onderzocht, bleek, kan soms de diagnose „sporadische" cholera, door die van paratyphus-B worden vervangen.

Het sporadisch voorkomen van acute paratyphus-B-infecties geeft zeker geen moeilijkheden ter verklaring, te minder nu de zeer nauwe verwantschap van de hier in Deli door Schueffner en mij gevonden stammen met een uit een ziek varken gekweekten bacil is aangetoond.

In hoeverre het aangewezen is, de prophylaxe der vleeschvergiftigingen op de ondernemingen, door toezicht op herkomst en bereiding van voedsel, krachtig ter hand te nemen, mag ik op grond van deze enkele waarneming niet beslissen. Ik vestig slechts de aandacht op iets, dat in verband met de onvoldoende wijze waarop de Chinees veelal varkensvleesch toebereidt, wellicht de belangstelling der geneesheeren der tabaksmaatschappijen, voorloopig uit een diagnostisch, later misschien ook uit een prophylactisch

oogpunt, verdient,

In de tweede plaats wil ik nog terugkomen op de bacteriologische diagnose van het viertal in dit opstel besproken paratyphus-B-stammen. Vooraf moge ik er aan herinneren, dat men in Europa met twee groepen van organismen rekening houdt, wier vertegenwoordigers door kweekproeven niet te onderkennen zijn, doch wier onderscheiding op agglutinatieproeven berust. De eene (kleinere) groep wordt gevormd door bacillus enteritidis Gaertner en identische organismen, door verschillende onderzoekers bij vleeschvergiftigingen gevonden; de andere (grootere) groep is de eigenlijke paratyphus-B-groep en wordt samengesteld uit organismen, onder allerlei omstandigheden in de buitenwereld en bij mensch en dier gevonden.

Tot deze tweede groep behoort de paratyphus-B-bacil in engeren zin, die bij den mensch ziekteverschijnselen