M. i. was dus de aangewezen weg, het al of niet nemen der chinine geheel facultatief te laten; de ervaring heeft mij geleerd, dat men daarbij zoo goed als nooit op tegenstand stuit als men het middel aan de patiënten zelf komt brengen en het gebruik niet te lang doorzet, niettegenstaande er omgekeerd zoo goed als nooit door de lijders om wordt gevraagd.

Een verder gevolg van den wensch om de chinine populair te maken is, dat men het medicament verstrekt in een aangenamen vorm. Wie bij ervaring weet, hoeveel en naar mijne meening terecht, de Inlander tegen heeft op het innemen van chinine-oplossing, zal met mij toestemmen, dat men daarmee niet veel bereikt. Goede pillen of versuikerde pastilles daarentegen worden zonder eenig bezwaar ingenomen, de laatste nog beter dan de eerste ').

In één opzicht stuit men hier te Batavia, zelfs bij het verstrekken van pastilles, op bezwaren. Ik heb namelijk getracht, de Inlandsche malarialijders er toe brengen, om minstens zes dagen achtereen chinine te gebruiken en er vervolgens nog geruimen tijd periodiek mee door te gaan, maar dit is mij finaal mislukt. Ik ben er niet in geslaagd, de chinine gemiddeld meer dan drie achtereenvolgende dagen te doen innemen en van het periodiek doorgebruiken is in 't geheel niets terecht gekomen. Waren de patiënten een paar dagen koortsvrij, dan waren zij „soedah baai", wilden geen medicijnen meer innemen of waren niet te vinden. Ook dit is natuurlijk weer een zuiver locaal bezwaar, dat wellicht elders volstrekt niet geldt. Het is m. i. echter niet zoo groot, dat daarop alle kans op succes zou moeten afstuiten of dat men tot dwangmaatregelen zijn toevlucht zou moeten nemen. Ik acht het vooral daarom niet zoo hoog, omdat mijn ervaringen over het wegblijven van

l) Zie voor nadere bijzonderheden hierover Gen. Tijdschr. v. N. Idl. 47 blz. 106.