in Krakau en in Weenen bacillen van het door Flexner beschreven type aan. Castellani l7) bewees het voorkomen van kruse-shiga-bacillen in Ceylon, terwijl een bacillaire dysenterie onder de troepen in Tientsin door Morgenroth '8) werd vermeld. Rautenberg 19) vond een Shiga-Kruse te Angerberg in Oost Pruissen, Leiner 20) een Flexner in het Carolinen kinderhospitaal te Weenen. In Mandsjoerije onderzocht Korentchevsky 21) 65 gevallen van dysenterie, hij vond 57 maal den bacil van Shiga, 3 maal amoeben. Jürgens 22) vond in het kamp Gruppe het type Flexner. In Parijs vonden Dopter en Sicre 23) bij verschillende kleinere epidemietjes verschillende stammen van dysenteriebacillen; in Bordeaux Auche 24) dien van Shiga. In Italië werden door Negri en Pane 25) de dysenteriebacillen gevonden bij een epidemie in Pavia; hij bleek identiek met dien van Kruse.

Waren er niet te miskennen verschillen in de bakteriënstammen, die door de verschillende, in vorenstaand vluchtig overzicht genoemde onderzoekers waren geïsoleerd bij epidemische dysenterie, en heeft het over het al dan niet identiek zijn van die stammen niet aan strijd ontbroken, toch was de heerschende meening, dat men niet met soortverschillen, maar met variëteiten te doen had, en Flexner 26), die de 4 uiteenloopende typen van Kruse, Flexner, Strong en Shiga aan een vergelijkend onderzoek onderwierp, verklaarde ze zelfs alle voor identiek. Eigenaardig is, dat hij in deze publicatie de bewegelijkheid dier bacillen volhoudt, terwijl Vedder en Duval (5) beweren, dat zij bij den dysenteriebacil trilharen gekleurd hebben met de methode van van Ermengem.

Intusschen was in 1901 door Kruse 27) een onderzoek ingesteld naar de oorzaak der in de krankzinnigengestichten van Bon en van Pirna voorkomende endemische dysenterie, welke ziekte zich over het algemeen door een meer goedaardig verloop kenmerkte dan de epidemische. Hij kweekte