van het colon vallen, die volgens verschillende schrijvers aan darmparasieten worden geweten, zooals verschillende flagellaten-vormen, en verder het balantidium coli; ook de trichocephalus dispar wordt beschuldigd van ulceratieve processen te doen ontstaan; slechts van het b a 1 a 111 i d i u m coli is met zekerheid bekend, dat het een ulceratief dysenterisch proces in het leven kan roepen. ') Tot heden ben ik deze parasiet hier nog niet tegengekomen — van de overige darmparasieten is het nog niet met zekerheid bekend of zij steeds onschuldig zijn, of ook wel ontsteking kunnen verwekken.

De toxische vorm van colitis komt onder anderen voor op uraemische basis. Daarbij is het slijmvlies gezwollen, de plooien zijn verdikt en bedekt met een samenhangend diphtheritïsch beslag; de aandoening zetelt de eene maal speciaal in den dikken darm, een anderen keer meer in den dunnen darm; dergelijke afwijkingen worden hier post mortem niet zoo zelden gevonden en men kan zich dan moeilijk los maken van het idee, dat er een toxische oorzaak voor de entero-colitis mag worden aangenomen, maar welke die oorzaken zijn, ligt in het duister. Ik herinner mij, dat M a u r e r geneigd was speciaal deze veranderingen als secundair aan spruw op te vatten.

Kliniek en laboratorium zullen nog langen tijd moeten samenwerken om licht te brengen in dit duistere hoofdstuk der darmziekten.

De voornaamste zaak is, de amoebendysenterie van alle andere vormen af te

x) Reindorf. Berl. klin. Woch. 1907 p. 1578: Ciliatendysenterie.

Rosenheim. Deutsche Med. Woch. 1908 p. 265: Ueber Colitis chronica gravis.

Steiner. Berl. klin. Woch. 1908: Die chirurgische Behandlung der chronischen Dysenterie (Colitis ulcerosa chronica).

Phillips. Brit. med. Journ. 1907 vol. I p. 1358: Acute colitis and ulcerative colitis.