welke rol de infectie met wormen bij die ziekten heeft gespeeld?

De geweldige veranderingen van een gangraeneuse amoebendysenterie zijn bij de sectie alles overheerschend, doch enkele maanden te voren stond de zaak anders; toen bestond er misschien een geringe amoeben-enteritis naast de ankyIostoma-infectie; deze was misschien op zich zelf niet in staat het lichaam te sloopen, doch had de organen tot het uiterste ingespannen en de verdediging tegen de amoeben-infectie was daardoor eene hopelooze. Zoo gaat het misschien in vele gevallen.

Mag nu bij sectie 185 de diagnose van ankylostomiasis een dubieuse zijn, bij vele andere zieken, die in 1907 zijn gestorven, speelde de ankylostomiasis een rol, die niet uit de sterftestatistiek kan blijken.

Voor drie jaren heeft in het Tijdschrift van Geneeskunde voor Ned. Ind. een discussie plaats gehad tusschen Kiewiet de Jonge eenerzijds en Schueffner anderzijds '). Zij, die deze discussie hebben gevolgd, hebben uit het bovenstaande gemerkt, dat ik de ideeën, door Schueffner verdedigd, volkomen aanhang. Ik hoop door het bovenstaande iets te hebben bijgedragen tot zijne stelling, dat de ankylostomiasis voor de daarmede besmette landen een hoogst gevaarlijke zaak is, die'met alle macht moet worden bestreden; dat de ziekte niet alleen gevaarlijk is voor hem, die duidelijke-symptomen vertoont, doch dat zij den algemeenen weerstand van het lichaam vermindert en dat dus een algemeene verbreiding der kwaal de kracht van een geheel volk benadeelt. De leuze zij dus deze: laat iedereen, die onder onze handen komt en ankylostoma-eieren in zijne ontlasting heeft, een wormkuur ondergaan; hij zelf kan er

') Kiewiet de Jonqe. Gen. Tijdschr. N. 1.1904. Ankylostomum

duodenale en ankylostomiasis.

Schüffner, Ibid. Ankyl. duod. en ankylostomiasis. Opmerkingen naar aanleiding van het gelijknamige artikel van K. d. I. Kiewiet de Jonge. Ibid. Naar aanleiding van de opmerkingen van Dr. Sch.